Neandertal Genleri, Şiddetli Covid-19 Riskini Artırıyor!

Modern insanlar ve Neandertaller Paleolitik dönemde melezleştiklerinde akıllarında başka sorunlar olduğu için affedilebilir. Ancak araştırmacılara göre, bu eski çiftleşmeler bugün dünya çapında ölümler için acımasız bir temel oluşturdu.

Bilim insanları, şiddetli Covid-19 geliştirme riskini üç katına çıkaran bir DNA zincirinin Neandertallerden modern insanlara geçtiğini iddia ediyor. 50.000 yıldan daha eski bir miras olan bu genetik bağış, bugün Avrupalıların yaklaşık yüzde 16’sının ve Güney Asyalıların yarısının bu genleri taşımasıyla sonuçlandı.

Risk genlerinin kökenleri, İsveç ve Almanya’daki bilim insanları çok hasta Covid-19 hastalarının DNA’sını, Neandertallerin ve onların esrarengiz kardeş grubu Denisovalıların DNA’sıyla karşılaştırdıklarında gün ışığına çıktı. Hastaların ciddi şekilde hastalanma olasılığını artıran DNA uzantısı, Hırvatistan’daki bir Neandertalden elde edilen ile çok benzerdi.

(İnsanlık Tarihinin Seyrini Değiştiren 11 Salgın Hastalık)

Stockholm’deki Karolinska Enstitüsü’nde doçent olan Hugo Zeberg, “Neredeyse sandalyemden düşüyordum çünkü DNA parçası Neandertal genomundakiyle tamamen aynıydı.” diyor.

Leipzig’deki Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’nün müdürü olan Zeberg ve ortak yazarı Svante Pääbo, Neandertal genlerinin bir zamanlar yararlı oldukları ve belki de diğer enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı oldukları için modern insanlarda varlığını sürdürdüğünden şüpheleniyorlar. Ancak şimdi – yeni bir enfeksiyonla karşı karşıya kaldığında – dezavantajları ortaya çıktı.

Genlerin Covid-19’u nasıl kötüleştirebildiği belli değil, ancak bir gen, bağışıklık tepkisinde rol oynuyor ve diğeri ise virüsün insan hücrelerini istila etmek için kullandığı mekanizmaya bağlı.

Zeberg, “Hangi genin kilit oyuncu olduğunu veya birkaç kilit oyuncu olup olmadığını belirlemeye çalışıyoruz, ancak dürüst cevap Covid-19’da hangisinin kritik olduğunu bilmediğimizdir.” diyor.

Nature’da yayımlanan araştırmaya göre, üçüncü kromozom üzerindeki gen kümeleri en yaygın olarak Bangladeş’te bulunuyor ve nüfusun yüzde 63’ü DNA dizisinin en az bir kopyasını taşıyor.

Pääbo, “Bu bölgedeki genler, Neandertalleri günümüzde olmayan diğer bazı bulaşıcı hastalıklara karşı da korumuş olabilir. Ve şimdi, yeni koronavirüs ile karşılaştığımızda, bu Neandertal genleri bu trajik sonuçlara sahip oldu.” diyor.

2010 yılında Neandertal genomunu ilk kez deşifre eden uluslararası ekibe liderlik eden araştırmacı, “kaba tahmini”ne göre, şu ana kadar Neandertallerin genetik katkısı nedeniyle şu anki pandemide yaklaşık 100.000 “ek” insanın ölmüş olabileceğini söylüyor.

(Neandertallerin Acı Eşiği Daha Düşük Olabilir)

Covid-19 risk genlerinin ötesinde, Neandertaller diğer bazı genleri de modern insanlara miras bıraktı. Bunlardan bazıları ağrıya duyarlılığı artırırken diğerleri düşük yapma riskini azaltıyor.

Zeberg, “Bazıları faydalı ve bazıları zararlı. Bu iki ucu keskin bir kılıçtı.” diyor.

Ancak UCL’de profesör olan ve The Cradle of Humanity kitabının yazarı Mark Maslin, çalışmanın pandeminin nedenlerini ve etkilerini aşırı basitleştirme riski taşıdığını söylüyor.

“Covid-19, diğer şeylerin yanı sıra yaş, cinsiyet, etnik köken, obezite, sağlık, virüs yükü ile bağlantılı olan karmaşık bir hastalık.”

“Bu makale, Neandertallerden miras alınan genleri daha yüksek Covid-19 hastaneye yatma riski ve ciddi komplikasyonlar ile ilişkilendiriyor. Ancak Covid-19 dünyaya yayılırken, çoğu Neandertal genine sahip olmayan birçok farklı popülasyonun ciddi şekilde etkilendiği açık.”

“Covid-19’un nedenlerini ve etkisini basitleştirmekten kaçınmalıyız, çünkü nihayetinde bir kişinin hastalığa tepkisi temasla ve ardından birçok çevresel, sağlık ve genetik faktörden etkilenen vücudun bağışıklık tepkisiyle ilgili.”

The Guardian. 30 Eylül 2020.

Makale: Zeberg, H., & Paabo, S. (2020). The major genetic risk factor for severe COVID-19 is inherited from Neandertals. BioRxiv.