Mayalar Sanılandan Daha Fazla Savaşçıldı

Antik Maya uygarlığı, düşünülenden çok daha önce aşırı şiddetli bir savaşa girmiş gibi görünüyor. Kanıtlar, medeniyetin en parlak döneminde zengin bir şehre saldırıp yaktığını gösteriyor.

Yayımlanan yeni araştırmada arkeologlar, günümüzde kuzey Guatemala’da yer alan bir Maya şehri olan Naranjo’da bulunan hiyeroglif yazısını inceledi.

Hiyeroglifler, bir zamanlar Naranjo’ya ait olan Bahlam Jol de dahil olmak üzere komşu bir krallığa karşı bir dizi başarılı askeri seferi ortaya çıkardı. Yazıtlar, kentin “ikinci kez yandığını” söylüyor.

Araştırmacılar, bu saldırının MS 697 yılının Mayıs ayında, Komkom adında başka bir krallığın yakılmasından bir yıl sonra gerçekleştiğini söylüyor. Yazıt ayrıca, MS 698 yılında K’inchil ve K’an Witznal krallıklarının da fetihlerini belgeliyor.

(Mayalar Top Oyuncularını Kurban mı Ediyordu?)

Bu olayların tümü Klasik Maya döneminde (MS 250’den 900’e kadar) uygarlığın büyüdüğü ve genişlediği bir zamanda gerçekleşti. Önceden, bu dönemin refahı ve karmaşıklığı ile tanımlandığı düşünülmüştü. Bu dönemde kapsamlı ticaret ağları geliştirdiler, yıldızları incelediler ve gelişmiş takvimler oluşturdular. Uzmanlar, bu dönemde şiddetin büyük ölçüde ritüellerle sınırlı olduğuna inanıyordu.

Şiddet ve savaş, Klasik Dönem’in sonlarında, MS 800 ile 950 yılları arasında daha belirgin hale gelmeye başladı. Bunun, aşırı nüfuslu şehirler ve kuraklığın sonunda çöküşe yol açacak savaşlara yol açtığı gibi, medeniyetin düşüşüyle çakıştığı düşünülüyor.

Ancak şimdi daha şiddetli bir Maya uygarlığının yeni bir görüntüsü ortaya çıkmaya başlıyor, araştırmacılar kaynaklar ve insanlar üzerindeki politik kontrol savaşlarına girdiklerini gösteren yeni kanıtlar buluyorlar. Mezoamerika’daki arkeolojik alanlar, şiddetli karşılaşmalara işaret eden savaş alanlarından, silah yapımından ve hiyerogliflerden oluşan savaş kanıtlarını gösteriyor.

(Maya Seçkinleri Çok Uzaktaki Teotihuacan’da Yaşıyordu)

Yapılan son araştırmada, araştırmacılar yakılan bir şehrin hiyeroglif iddialarını desteklemek için fiziksel kanıtlara baktılar. Ekip, sahaya yakın bir gölde bulunan çökeltileri analiz ederek 1700 yıl öncesine bakabildi. Bu bağlamda, 7. yüzyılın sonuna tarihlenen bir kömür tabakası buldular.

Bu katman, iki yüzyıl boyunca bölgede meydana gelen en büyük yangın olduğunu gösteriyor. Söz konusu tarih, Bahlam Jol’in yandığını söyleyen hiyeroglif kaydıyla aynı zamana denk geliyor.

Yangının ardından ekip, yerel arazi kullanımında nüfusun azaldığını belirten “dramatik bir düşüş” olduğunu tespit etti. Büyük kömür yatağının aynı tarihe denk gelmesi ve yazıttaki ‘yanmış’ ifadesi, tortul kömürün 21 Mayıs 697’de Bahlam Jol’ün yandığına dair güçlü kanıtlar sunuyor.

Saldırının ardından yaşanan gelişmeler, toplu bir terk edilmeye işaret ediyor… Naranjo’nun Bahlam Jol’a yaptığı saldırı, bölgeyi tahrip etmiş ve yerel nüfusu ciddi şekilde etkilemiş görünüyor. Bu haliyle durum, büyük bir savaş olarak tanımlanabilir.

Newsweek. 5 Ağustos 2019.

Makale: Wahl, D., Anderson, L., Estrada-Belli, F., & Tokovinine, A. (2019). Palaeoenvironmental, epigraphic and archaeological evidence of total warfare among the Classic Maya. Nature human behaviour, 1-6.