İnsanlar 170.000 Yıl Önce Dev Salyangozları Yiyordu

Büyük kara salyangozları, 170.000 yıl kadar erken bir tarihte Güney Afrika’daki Homo sapiens’in diyetinin önemli bir parçasıydı.

Şimdiye kadar, Homo sapiens’in kara salyangozu yediğine dair en eski kanıt, Afrika’da yaklaşık 49.000 yıl öncesine ve Avrupa’da 36.000 yıl öncesine tarihleniyor. Ancak araştırmacıların Quaternary Science Review dergisindeki makalesine göre, on binlerce yıl önce, Güney Afrika’daki bir kaya sığınağındaki insanlar, bir yetişkinin eli kadar büyüyebilen bu sümüksü, çiğnenebilir ve besleyici sürüngenleri kızarttı.

Kimyager Marine Wojcieszak ve meslektaşları, Güney Afrika’daki Border Mağarası’nda bulunan kabuk parçalarının analizlerinin, bölgede periyodik olarak iskan eden avcı-toplayıcıların büyük Afrika kara salyangozlarını köz üzerinde ısıttıklarını ve sonra muhtemelen yediklerini gösterdiğini söylüyor.

Araştırmacılar, süper boy yiyeceğin özellikle yaklaşık 160.000 ila 70.000 yıl önce popüler hale geldiğini söylüyor. Ortaya çıkarılan salyangoz kabuğu parçalarının sayısı, o döneme tarihlenen tortu katmanlarında önemli ölçüde daha fazlaydı.

(İlgili: İnsanlar 120.000 Yıl Önce Nişasta Yemeye Başladı)

Wojcieszak’a göre, Border Mağarası’ndaki yeni keşifler, son Buzul Çağı yaklaşık 15.000 ila 10.000 yıl önce sona erene kadar insan gruplarının kara salyangozlarını ve diğer küçük hayvanları diyetlerinin büyük bir parçası yapmadıkları yönündeki etkili bir fikre meydan okuyor.

Ekip, bundan çok önce, Güney Afrika’daki avcı-toplayıcı grupların kırsal kesimde dolaşıp büyük kara salyangozlarını toplayarak Border Mağarası’na kendileri için getirdiklerini ve başkalarıyla paylaştıklarını iddia ediyor. Araştırmacılar, salyangoz toplama gezilerinde geride kalan grup üyelerinden bazılarının yaş veya yaralanma nedeniyle sınırlı hareket kabiliyetine sahip olabileceğinden şüpheleniyor.

Wojcieszak, “Salyangozların yemesi kolay, yağlı proteini, sert yiyecekleri daha az çiğneyebilen yaşlılar ve küçük çocuklar için önemli bir besin olabilirdi. Border Mağarası’nda yiyecek paylaşımı, işbirlikçi sosyal davranışın türümüzün doğuşundan beri var olduğunu gösteriyor.” diyor.

Güney Afrika Üniversitesi’nden arkeolog Antonieta Jerardino, Border Mağarası’ndaki eski salyangoz kabuklarının, insanların yumuşakça tüketimini birkaç bin yıl geriye ittiğini söylüyor. Güney Afrika’nın güney ucundaki bir mağarada yapılan önceki kazılar, insanların yaklaşık 164.000 yıl önce midye, deniz salyangozu ve diğer deniz yumuşakçalarını yediğine dair kanıtlar ortaya koymuştu.

Yeni araştırmaya dahil olmayan Jerardino, büyük kara salyangozlarının besin değeri göz önüne alındığında, insan beyninin evrimine enerji veren şeyin balık ve kabuklu deniz ürünleri yediğine dair daha önceki bir argümanın abartılmış olabileceğini söylüyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nde arkeolog olan ve çalışmanın bir parçası olmayan Teresa Steele, “Eski Homo sapiens’in kara salyangozlarının besin değerini fark etmesi ve 170.000 yıl önce ara sıra onları pişirip yemesi şaşırtıcı değil.” diyor.

Ancak Steele, bu salyangozların yaklaşık 160.000 yıl önce başlayan yoğun tüketiminin beklenmedik olduğunu ve iklim ve habitat değişikliklerinin diğer yiyeceklerin bulunabilirliğini azaltıp azaltmadığına dair soruları gündeme getirdiğini söylüyor.

Araştırmacılar, Border Mağarası’ndaki eski insanların nişastalı bitki saplarını pişirdiklerine, bir dizi meyve yediklerine ve küçük ve büyük hayvanları avladıklarına dair kanıtlar bulmuşlardı. Yaklaşık 200.000 yıl öncesine ait bilinen en eski çim yatak da Border Mağarası’nda ortaya çıkarıldı.

Alanda 1934’ten beri çeşitli kazılar yapıldı. Yeni çalışmadaki üç arkeolog, 2015’ten 2019’a kadar süren en son Border Mağarası kazılarını yönetti.

Kazılar, kamp ateşi kalıntıları ve diğer Homo sapiens aktivitelerini içeren en eski tortu katmanları dışında hepsinde, çoğu olası yanma nedeniyle rengi solmuş büyük kara salyangozlarının kabuk parçalarını ortaya çıkardı. En eski katmanlar en az 227.000 yıl öncesine aitti.

Çeşitli tortu katmanlarından alınan 27 salyangoz kabuğu parçasının kimyasal ve mikroskobik özellikleri, metal bir fırında ısıtılan modern büyük Afrika salyangozlarının kabuk parçalarıyla karşılaştırıldı. Deneysel sıcaklıklar 200° ila 550° Celsius arasında değişmekteydi. Isıtma süreleri beş dakikadan 36 saate kadar sürdü.

Birkaç eski kabuk parçası dışında tümü, bir zamanlar sıcak közde pişirilmiş salyangoz kabuklarıyla tutarlı olarak, uzun süreli ısıya maruz kalma belirtileri gösteriyordu. Kabuk yüzeylerindeki ısınma ipuçları arasında mikroskobik çatlaklar ve donuk bir yüzey vardı.

Science News. 3 Nisan 2023.

Makale: Wojcieszak, M., Backwell, L., d’Errico, F., & Wadley, L. (2023). Evidence for large land snail cooking and consumption at Border Cave c. 170–70 ka ago. Implications for the evolution of human diet and social behaviour. Quaternary Science Reviews, 306, 108030.