1.000 Yıl Önce İnsanlar Florida İstiridye Ziyafetlerine Katıldı

Bin yıldan fazla bir süre önce, ABD’nin güneydoğusunun dört bir yanından insanlar, muhtemelen iklim değişikliği ve sosyal kargaşa ile başa çıkmak ve bağ kurabilmek için, Florida’nın Körfez Kıyısı’ndaki küçük bir adayı düzenli olarak ziyaret ediyordu.

Arkeologların Tampa Körfezi’nin yaklaşık 80 km kuzeyindeki günümüz Roberts Adası üzerinde yaptığı analiz sonucunda, MS 650 civarında bilinmeyen bir krizin bölgedeki tören alanlarının terk edilmesine yol açmasından sonra bile, eski insanların yüzyıllardan beri gelenek olan sosyalleşmek ve ziyafet çekmek için gerçekleşen bu toplantı geleneğini sürdürdüğünü gösteriyor.

Sonraki 400 yıl boyunca, buranın uzağında yaşayanlar, bir grup yerli halkın koruduğu kabuk höyükleri ve basamaklı piramidin bulunduğu adaya ziyaretler yaptı. Ancak geçmişteki gösterişli menülerin aksine, muhtemelen düşük deniz seviyelerinin, serin ve kuru koşulların bir yansıması olarak ana menüde istiridyeler bulunuyordu.

(İstiridyeler ile İlişkimiz Sanılandan Daha Karmaşık)

Araştırmanın baş yazarı C. Trevor Duke’un aktardığına göre, halkın bölgesel zorluklara rağmen, Roberts Adası’nda toplanma konusundaki kararlılığının, topluma bağlılıklarının bir yansıması olduğunun altını çiziyor.

Duke; “En ilgi çekici bulduğum şey, insanların bu potansiyel iklim değişikliği ve terk etme sürecinin ortasında, bu manzarayla olan bağlarını korumakla çok ilgilendikleriydi. Hala istiridye hasatlarını ve sosyal ilişkilerini aktif tutmak için çaba sarf ediyorlardı. Bu toplantılar muhtemelen, farklı insan gruplarının bir araya gelip, geleceği anlamaya çalıştıkları zamanlarda meydana geldi.” diyor.

Duke ve meslektaşları, Roberts Adası ve Crystal River’da, daha eski ve daha belirgin bir tören alanına ev sahipliği yapan bölgede, kabuklu höyüklerdeki ve çöp yığınlarındaki hayvan kalıntılarını karşılaştırdı. Bulguları; Crystal River sakinlerinin ritüel ziyafetler için tüm imkanlarını ortaya koyarak; geyik, timsah, köpekbalığı ve düzinelerce başka yemekle ziyaretçileri karşıladığını, Roberts Adası’nda ise bu ziyafetlerin istiridye ve daha az yemekten oluştuğunu gösterdi.

MS 1050 civarından terk edilen Roberts Adası tören alanı, bir zamanlar ABD’nin doğusunda gelişen dini alanlar ağı olan son alanlardan biriydi. Bu alanlar; Swift Creek ve Weeden Adası çömlekleri olarak bilinen belirgin bir şekilde dekore edilmiş seramiklerin bulunduğu mezarlık alanları olarak tanımlanmıştı. Roberts Adası’nı ve Crystal River’ı diğer alanlardan ayıran şey, bugünkü Florida’nın turistik kasabalarından farklı olmayan bir şekilde, yüzlerce ziyaretçi akını için hazırlanan küçük bir grup sakin tarafından sürekli iskan edilmesiydi.

Duke, “Bunlar çok kozmopolit topluluklardı. Broward County’denim, ama aynı zamanda Panhandle’da da zaman geçirdim, bu yüzden yılda bir veya iki ay boyunca büyük bir nüfus patlamasıyla uğraşan küçük bir yerleşimin parçası olmaya alışkınım. Bu en az iki bin yıldır süren bir Florida geleneği.” diyor.

Arkeologlar, Crystal River’da küçük ölçekli törenlerin MS 50 civarında başladığını ve MS 200’lerde bazı toplulukların bu bölgeye yerleşmesinden sonra oldukça büyüdüğünü tahmin ediyorlar.

Duke, “Doğu ABD’nin çoğunda, Crystal River’ın da çok önemli bir yeri olduğu, uzun mesafeli bir değişim ağı vardı.” diyor.

Duke, Crystal River’daki dini törenlerde, ritüel gömüler ve evlilik anlaşmalarının olduğunu ve bunun farklı insan grupları arasındaki sosyal bağları pekiştirdiğini söylüyor. Ancak topluluğun bölgeyi etkisi altına alan çevresel ve sosyal krizlere karşı bir bağışıklığı yoktu ve bu alan MS 650 civarında terk edildi. Kısa bir süre sonra Roberts Adası’nın daha aşağılarında, muhtemelen Crystal River nüfusunun bir kalıntısıyla, daha küçük bir tören alanı kuruldu.

Duke ve meslektaşları, iki tören alanındaki höyük ve istiridye kabuklarından örnekler topladılar, içlerindeki mevcut türleri belirlediler ve içlerinde bulunan etin ağırlığını hesapladılar. Roberts Adası’ndaki ziyafetlerin çok daha az türe sahip olduğunu buldular. İstiridye ve diğer çift kabuklu hayvanlardan elde edilen et, Robert Adası’ndan alınan örneklerin ağırlığının %75’i, Crystal River’dan alınan örneklerin %25’ini oluşturuyordu. Geyik ve diğer memelilerden elde edilen et, Crystal River örneklerinde ağırlığın %45’ini ve Robert Adası’ndan alınan örneklerde %3’ten daha azını oluşturuyor.

Duke’un aktardığına göre, kanıtlar Roberts Adası sakinlerinin yiyecek hasat etmek için daha fazla seyahat etmeleri gerektiğini gösteriyor. Deniz seviyesi düştükçe, istiridye yatakları deniz doğru kaymış olabilir ve Crystal nüfusunu küçük ve daha az kaynağı olan adaya neden yerleştiğine bir açıklık getirebilir.

Duke; “Önceki araştırmalar çevresel değişimin, resiflerin ve ekosistemin dağılımını yeniden düzenlediğini gösteriyor. Ritüel programlarını aktif tutabilmek adına, bu şeyleri toplamak için çok uzaklara gitmek zorunda kaldılar.” diyor.

Duke, MS 650 yıllarında, bölgenin tören alanlarının çoğunun yaygın olarak terk edilmesine neyin sebep olduğunu kimse bilmiyor. Ancak, muhtemelen dini faaliyetlerle ilişkili olan Weeden Adası çömleklerinin üretimi, hareketli bölgelerin hayalet alanlara dönüşmesiyle birlikte arttı.

Duke; “Bu biraz mantıksız. Bu dini hareket, terk edilme süreci gerçekleşirken güçlü bir şekilde devam ediyor. Görünen o ki insanlar bir şeyler yapmaya çalışıyor, olanları durdurmak için bir tür müdahale yapıyorlar.”

Florida Museum of Natural History. 1 Mayıs 2020.

Makale: Duke, C. T., Pluckhahn, T. J., & Matthew Compton, J. (2020). Intensification revisited: assessing resource specialization at Crystal River (8CI1) and Roberts Island (8CI41), Florida. Southeastern Archaeology, 1-20.