Afrika Dışındaki İnsan Soyunun En Eski Kanıtı Çin’de Bulundu

Çin’de yapılan bir kazıda yaklaşık 2.1 milyon yıllık taş aletler bulundu. Bu keşif, Afrika dışında tarihlenen en eski hominin türü adına kanıtlar sunuyor.

Çin’deki arkeolojik sit alanında 2.12 milyon yıl kadar öncesine ait taş aletleri bulundu. C: Zhu et al./Nature 2018

Bir türün bilinen ilk ortaya çıkışını saptamak için bu türün varlığını kabul etmeyi sağlayan kesin kanıtlara ihtiyaç vardır. Bu kanıtların, bulguları içeren jeolojik materyallerin yaşları ile desteklenmesi gerekir. Türlerin kalıntıları, yaşadıkları bölgelerde yaygın olan fosil birikintilerinin içinde bulunur. Aksine, antik hominin popülasyonları büyük ihtimalle az sayıdaydılar ve bu yüzden fosilleşmiş kalıntılarına ise oldukça nadir rastlanıyor. Tek bir parmak kemiği, bir hominin türünün varlığı kanıtlamak için yeterli olabiliyor. Fakat, homininlerin yaklaşık 3.3 milyon yıl öncesinden itibaren taş alet oluşturmaya başladıkları için bilinçli bir şekilde yontulmuş çakıl taşları, bir homininin varlığını kanıtlayabiliyor.

Afrika’da 6 milyon yıl öncesine kadar bir kökene sahip olabilen homininler, şempanzelerden ayrılan bütün insan soylarını yani Homo cinsini içeriyor. Bilim insanları, bugüne kadar Afrika’nın dışındaki çeşitli yerlerde 1.5 milyon ila 1.7 milyon yıl öncesine kadar tarihlenen fosil ve eserleri keşfettiler. Bu zamana dek Afrika dışındaki en erken hominin kanıtı, 1.85 milyon yıl öncesine tarihlenen ve Homo erectus ile bağdaştırılan bir iskeleti ve eserleri içeriyor. Bu buluntular, 2000 yılında Gürcistan’ın Dmanisi sit alanında ortaya çıkarıldı.

(Afrika Dışındaki Bilinen En Eski Modern İnsan Fosili Bulundu)

Bu yeni çalışmada ise, araştırmacılar Çin’de gerçekleştirdikleri kazılardan insan atalarımız tarafından yapılmış olabilecek 2.12 milyon yıl öncesine ait taş aletleri ortaya çıkardılar. Bu keşif, Afrika dışındaki insan soyu hakkında en erken döneme ait kanıtları sunuyor.

Çin ve Birleşik Krallık’tan arkeolog ve jeologların dahil olduğu araştırma grubu, bir dizi antik toprak ve tabakayı inceleyip tarihleyerek düzinelerce basit düzeyde yapılmış taş aletleri ortaya çıkardılar. Bu araştırma, Çin Bilim Akademisi, Guangzhou Jeokimya Enstitüsü’nden Zhaoyu Zhu liderliğinde yürütüldü. En geç döneme ait aletler 1.26 milyon yıl yaşında ve en erken dönem aletleri ise 2.12 milyon yıl kadar eski.

Fakat, 2.12 milyon yıllık jeolojik katmanlar bile bölgedeki en erken hominin varlığını göstermeyebilir. Austin’deki Teksas Üniversitesi’nde antropolog ve jeolog ve yayımlanan makalenin bilimsel değerlendirme hakemi olan John Kappelman, sit alanında bulunan en derindeki ve eski katmanların, bölgede aktif haldeki çiftçilik uygulamalarından dolayı ulaşılamaz olduğunu belirtiyor ve bunları araştırmanın asıl öncelik olması gerektiğini söylüyor.

Bugüne kadar keşfedilen hominin izlerinin bulunduğu dünya haritası. Mavi noktalar, belirtilen bölgelerde hominin taş aletlerinin, kırmızı noktalar ise hominin fosillerinin bulunduğunu gösteriyor. C: Nature

Kutuplaşma Motifi

Paleomanyetizm denilen ve kayaları tarihlemek için Dünya’nın manyetik alanındaki belgelenmiş değişim hareketliliklerini kullanan metot ile bu tabakaların yaşları belirlendi. 1.26 milyon ila 2.12 milyon yıl öncesinde gerçekleşen jeomanyetik değişim motiflleri, bu çökeltilerin içerisinde sıkışmış manyetik minerallerin içinde kaydedildi.

Danimarka’daki Aarhus Üniversitesi’nde bir jeolog olan ve Çin’in bu bölgesindeki çökeltileri üzerinde çalışan Jan-Pieter Buylaert, bu tarihleme yönteminin oldukça güvenilir ve sağlam olduğunu söylüyor.

(Hindistan’daki Keşif, Afrika’dan Erken Göçü Gösteriyor)

Aynı zamanda arkeologlar da bu aletlerin hakiki olduklarından eminler. Exeter Üniversitesi’nde bir arkeolog olan ve çalışmanın eş-liderlerinden Robin Dennel, ekibinin bir nehrin çalkalanması gibi taşları alet gibi gözükmesine sebep olacak birçok doğal süreci hesaba katmadıklarını söylüyor. Shangchen sit alanında ise bilinen hiçbir antik nehir yok ve bu aletler sadece orada bulunan taşlardan oluşuyor.

Gizli Kimlik

Bu aletleri yapanların kimlikleri şu an için bilinmiyor. Shangchen’de hiçbir hominin kemiği daha bulunmadı. Dennel “Hepimiz bir homnin bulmayı çok istiyoruz – özellikle de elinde taş alet olan bir tanesini” diyor. Homo erectus, bunun için bir ihtimal, çünkü bu türün en erken üyelerinden bir tanesi Dmanisi’de bulundu. Fakat Dennel, Shangchen’de alet yapıcıların Homo cinsinden daha eski bir türe ait olduğunu düşünüyor.

Diğer arkeologlar ise bulunan aletlerin yaşlarından dolayı kimliği bilinmeyen alet yapıcısının, Homo habilis gibi bir tür olabileceğini düşünüyor. Tabii, bu durum homininlerin Çin’e 2.12 milyon yıldan daha öncesinde varmış olma ihtimalinden bahsetmedikleri taktirde geçerli. Nispeten küçük beyinli bir hominin türü olan Homo habilis’in 2.4 milyon ila 1.4 milyon yıl önce Afrika’da sınırlı oldukları düşünülmektedir.

(Afrika Dışında Yaşayan Neredeyse Tüm İnsanların Kökeni Tek Bir Göçe Dayanıyor)

New York, Stony Brook Üniversitesi’nde bir paleoantropolog olan Willam Jungers, alet yapıcısının bir Australopithecus türü olabileceği ihtimalini ortaya atıyor. Şu ana kadar bütün fosilleri Afrika’da keşfedilen Australopithecus cinsi, ünlü Lucy’nin de dahil olduğu maymunsu homininlerden oluşan bir grup.

Yeni buluntular, homininlerin 2 milyon yıldan daha öncesinde çok geniş mesafelere yayıldıklarını işaret ediyor. Shangchen, diğer homininlerin bulunduğu Afrika’daki en yakın sit alanından 14,000 kilometre uzaklıkta. Harvard Üniversitesi’nden bir evrimsel antropolog Vivek Venkataraman, Shangchen alet yapıcılarının, avcı-toplayıcılarının, basit bir şekilde sadece yiyeceklerini takip etmiş olmalarının mümkün olduğunu söylüyor.

Kappelman, Shangchen buluntularının diğer araştırmacıları 2 milyon yıl öncesinde homininlerin Avrasya’da yaşamış olduklarını gösteren izleri aramaları için oldukça teşvik edici olduğunu söylüyor.

Live Science. 11 Temmuz 2018.

Makale: Zhu, Z., Dennell, R., Huang, W., Wu, Y., Qiu, S., Yang, S., … & Ouyang, T. (2018). Hominin occupation of the Chinese Loess Plateau since about 2.1 million years ago. Nature.