Dmanisi: Afrika Dışına Çıkan İlk İnsan ve Para Çatışması

Gürcistan’daki Dmanisi arkeolojik alanı, insan atalarının kalıntıları için dünya çapında bir önem teşkil ediyor. Arkeologlar, Dmanisi’nin küçük bir köyünde, 1.8 milyon yıl öncesine tarihlenen heyecan verici bir insan kafatası bulmuşlardı. Gürcistan Ulusal Müzesi ve Alman madencilik müzesi arkeologlarından oluşan bir ekip ise yakınlarda Tunç Çağı mağaraları buldular.

Dmanisi’yi dünya çapında bu kadar önemli yapan şeylerden en önemlisi; ilk kez Afrika’nın dışında bulunan insan türü Homo Erectus kemiklerinin bulunmuş olmasıdır. Homo Erectus kemikleri, Afrika dışında, Çin’de 800.000 yıl öncesine, İspanya’da 800.000 yıl öncesine ve Filistin’de 1.400.000 yıl öncesine tarihlenebilmişti.

Fakat Dmanisi’de bulunan ve altı bireye ait oldukları düşünülen Homo Erectus kemikleri tam tamına 1.800.000 yıl öncesine tarihleniyor. Bu ise insan evrimine ve yayılımına dair birçok şeyi değiştirebilecek bir bilgi. Çünkü o tarihlerde insan türlerinin henüz Afrika’dan dışarı çıkmamış olacağı düşünülüyordu.

Dmanisi’deki kemiklerin o kadar eskiye tarihlenmesi, İnsanın dünyaya yayılım tarihini de bir hayli geri çekiyor. Dmanisi’de bulunan bireylerin aynı zamanda insan evriminin kayıp bir halkası olabileceklerini düşündürtüyor. Şimdilik Homo Erectus olarak kabul edilseler de, belki de gelecekte farklı bir tür olup olmadıkları anlaşılabilecek.

Dmanisi Tehlikede

Aynı zamanda ne yazık ki, bu bölge mineraller bakımından da oldukça zengin. Hatta bölgedeki Sakdrisi adında bir alanın 5000 yıllık bir altın madenine ev sahipliği yaptığı düşünülmekte. Bu alan Gürcistan hükümetinin mineral keşfi için kullandığı yerlerden biri.

Arkeolog Sakdrisi Madeninde Buluntu Ararken

2006 yılında, Gürcistan Kültür ve Eserleri Koruma Bakanlığı, bu antik altın madenini kültürel eserler listesine ekledi. Bugüne kadar buranın arkeolojik önemi, altın madeni üstünde hak sahibi olan şirket için bir gurur kaynağıydı. Fakat şimdi işler değişmek üzere. Rus şirketi RMG’nin altın madeni için planları var.

Dmanisi’de Paranın Gücü Kültürel Mirası Yeniyor

RMG şirketi, zengin altın yataklarının doğrudan antik altın madeninin altında olduğuna inanıyor ve Sakdrisi’nin korumalı statüsünü kaldırabilmek için hükümete baskı yapıyor.

Gürcistan Kültür Bakanlığı ise tartışmalar üstüne, alanın durumunu incelemek için bir komisyon kurdu. Bir aylık bir araştırmadan sonra komisyon, koruma statüsü için hiçbir gerekçe olmadığına karar verdi ve 2013’ün Temmuz ayında korunan kültür miras statüsünü kaldırdı. Komisyon ayrıca, Sakdrisi’ye kalıcı koruma verildiği 2006 yılı belgelerini bulamadıklarını söyledi ve buna rağmen önceki Gürcistan hükümetinin, koruma statüsünü illegal olarak verdiğine kanaat kıldı.

Alman Madencilik Müzesi’nden Thomas Stöllner, komisyonun yeterli bilimsel donanıma sahip olmadığını, alanın arkeolojik öneminin test edilmesi için yeni bir uluslararası komisyon kurulmasını açık bir mektupla belirtti.

Dmanisi Üzerinde Hükümetin ve Maden Şirketinin Gizli bir Anlaşması Olabilir

Altın ihracatı Gürcistan için büyük bir önem taşıyor. 2013 yılında yurt dışına satılan değerli metallerden elde edilen gelir 25.7 milyon euro. Yani bu gelir,neredeyse ülkenin toplam ihracat gelirlerinin %3’ünü oluşturuyor.

Rus şirketi RMG’nin ticari direktörü Solomon Tsabadze –Eski Gürcü Çevre Bakanlığı Yetkilisi- , şirketin bölgedeki en büyük işveren olduğunu ve lisans ücretleri ile yerel bütçenin %85’ini sağladığını söylüyor.

Sivil toplumları ise Rus maden şirketi ile hükümetin arasındaki gizli bir anlaşmadan şüpheleniyor. 1994 yılı Çevre Bakanlığı yetkilisi Zurab Kutelia, o dönemde Sakdrisi için maden ruhsatı veren kişi. Şu an ise RMG’nin denetim kurulu başkanı ve aynı zamanda şirket hissedarı. Diğer yandan ise eski maden şirketi çalışanları da şu an hükümet yetkilisi konumunda.

Gürcistan Eski Kültür Bakanı Yardımcısı Marine Mizandri: “Eğer kültür varlıklarımızı korumayacaksak neden bu kurumun adına Gürcistan kültür ve eserleri Koruma Bakanlığı diyoruz?” dedi ve daha öncesinde de Sakdrisi hakkındaki bu görüşleri yüzünden görevden alındığını söyledi.

Halk Ayaklanıyor

Mizandri, şu anda Sakdrisi’yi korumak için kurulan kamu komitesinin önde gelenlerinden. Bu komite sivil halktan ve öğrencilerden oluşuyor ve Sakdrisi’yi araştırması için partili olmayan uluslararası bir komisyon kurulmasını talep ediyor. Ayrıca bölgenin sadece Gürcistan için değil tüm dünya için önemli bir yer olduğu belirtiliyor.

Fakat protestolar şimdilik sonuç alamıyor. Üniversite öğrencileriyle yapılan bir toplantıda Başbakan Irakli Gharibashvili, komisyonun verdiği tartışmalı kararları farklı sözlerle yineledi. Maden şirketinin ekonomiye katkısını vurguladı ve Sakdrisi’yi kurtarma çabalarının 3000 insanı işsiz bırakabileceğini söyledi.

Gürcistan’ın Yeni Başbakanı Bölgede Madenciliği Destekliyor

RMG şu an için madende kazma işine yeşil ışık yakmış durumda ve Kültür Bakanlığına yapılan protestolar çeşitli yerlerde devam etmekte.