Üsküdar’daki Lahanacılar Çeşmesi Gün Yüzüne Çıkıyor

Üsküdar’da bulunan ve yol çalışmalarıyla kaldırıma gömülen tarihi Lahanacılar Çeşmesi tekrar gün yüzüne çıkartılıyor.

Kaldırıma gömülmüş halde duran Lahanacılar çeşmesi ve tüm hali gözüken eski bir fotoğrafı.

Üsküdar Çengelköy’de bulunan “Kavasbaşı Ahmet Ağa Çeşmesi” diğer adıyla ” “Lahanacılar Çeşmesi” Osmanlı Dönemi’nin iki rakip takımından Lahanacılar’a verilen desteği göstermek için yaptırıldı. Merzifon’un büyük lahanalarının ünü sebebiyle, takımlardan birine “lahanacılar”, Amasya’nın ünlü bamyası sebebiyle diğer takıma ise “bamyacılar” denmişti.

Üsküdar’da bulunan 164 yıllık çeşmenin, son yıllardaki kaldırım çalışmaları ile üçte biri zemin altında kalmıştı. Üzerinden yazıları da silinen çeşme bakımsızlık nedeniyle yok olma tehdidiyle karşı karşıya idi.

(Fatih’teki Tarihi Mescidin Restorasyonuna Tepkiler Büyüyor)

Baş kısmı lahana şeklinde olan çeşme günümüze kadar geldi ancak zamanla kaldırımın altında kalarak çeşme özelliğini yitirdi. Üzerinden yazıları da silinen çeşme bakımsızlık nedeniyle yok olma tehdidiyle karşı karşıya kaldı. Harap halde olan ve işlevini de yitiren çeşme kaldırıma gömülmüş durumdaydı. Çeşmenin yanına ise elektrik trafosu dikildi.

Lahanacılar Çeşmesi yapılan çalışmalar ile şimdi tekrar gün yüzüne çıkartılıyor.

Gün yüzüne çıkartılıyor

Bir süredir kaldırıma gömülmüş halde bekleyen çeşme artık gün yüzüne çıkıyor. Üsküdar Belediyesi, Twitter’da insanların gösterdiği tepkilere verdiği cevapta, çeşmenin tekrar gün yüzüne çıkartıldığını ve artık yanında elektrik trafosu olmayacağını söyledi.

Merhaba, yapılan çalışma ile çeşmemiz tekrar gün yüzüne çıkarılmıştır. Çalışma devam etmektedir, eserimizin yanında trafo olmayacaktır. Hassasiyetiniz için teşekkür eder, iyi akşamlar dileriz. pic.twitter.com/iYVp0J95Fk

— Üsküdar Belediyesi (@uskudarbld) December 7, 2018

Üsküdar belediyesinin açıklamasının ardından tarihi çeşmenin önünden geçen vatandaşlar çalışmaları anbean fotoğraflayarak sosyal medyada paylaşmaya devam etti. Çalışmalar sırasında çekilen fotoğraflarla beraber “bekçisiyiz.” ya da “kontrol altında.” gibi kültürel mirası sahiplenme sözleri dikkat çekti.

1980’lerden beri orada ayakkabı boyacılığı yapan bir insan ve tarihi Lahanacılar Çeşmesi.

İlk derbilerden

Tarihteki ilk derbilerden biri Lahanacılar ve Bamyacılar arasında gerçekleşti. Osmanlı döneminde III. Selim Lahanacıları, II. Mahmut ise Bamyacıları destekledi. Cirit, okçuluk, mızrak gibi yarışlarda karşı karşıya gelen takımları destekleyen padişahlar onlar için anıtlar yaptırdılar. Bu anıtlardan biri de Çengelköy’de yer alan Lahanacılar Çeşmesi.

(5. Murat Av Köşkü Hamamı’nın Restorasyonuna Tepki)

Lahanacılar Çeşmesi ya da Lahana Başlı Çeşme olarak bilinen çeşme, 1854’te Kavasbaşı Ahmet Ağa tarafından yapıldı. ‘Kavas’ bir çeşit özel güvenlik demek. Onların başı olana da ‘Kavasbaşı’ ya da ‘Serkavas’ deniliyor.

Lahanacıları temsilen dikilen ve üzerinde lahana formu olan çeşmenin günümüzdeki hali.

Fatih Dönemi’nden sonra ‘Lahanacılar’ ve ‘Bamyacılar’ın Topkapı Sarayı’nda çeşitli sporlarda iki takım olarak karşılaşıyordu. Sadece saray erkanının izleyebildiği karşılaşmalar, sultanların ve enderun yaşayanlarının taraf tuttukları bir haline gelmişti. Ok atma, labut çevirme, güreş gibi alanlarda müsabakalar yapılıyordu. Lahanacılar yeşil, Bamyacılar ise kırmızı giyiyordu. Farklı sultanlar farklı takımları destekliyordu.