Transilvanya’daki Buz Mağarası 10.000 Yıllık İklim Değişimini Gösteriyor

Transilvanya dağlarında bulunan bir yeraltı buz kütlesi, tarih öncesi insanların Avrupa’nın bu bölgesine yerleşmelerinde yardımcı olan iklim koşulları hakkında önemli bilgiler veriyor.

Scarisoara mağarasındaki 16 metre uzunluğundaki buzul kütlesi. F: C. Ciubotarescu

Dünyadaki en önemli yeraltı buzullarından biri

Romanya’da bulunan Scarisoara mağarası binlerce yıldır jeolojik etkiler ile şekillenmekte olan dünyanın en eski mağara buzullarından birine ev sahipliği yapıyor. Bölgenin coğrafi şartları için belirleyici olan Atlantik ve Akdeniz iklimsel koşullarına ait genel bilgiler ise mağarada biriken buzul tabakaları içerisinde tespit edilebilir.

Araştırmacılar buzullardan elde ettikleri bilgiler dahilinde, bölgedeki ilk yerleşimcilerin hayatlarını bu zor çevresel alanda sürdürmeleri için uygun koşullara sahip olduklarını ortaya koydu. İlk yerleşimciler bu topraklarda yerleşmeye başladıklarında olasılıkla bölge sıcak Akdeniz havzasının etkisi altına girmeye başlamıştı.

Araştırmacıların mağara buzulundan aldıkları buz çekirdekleri, bölgenin erken kış koşulları hakkında önemli bilgiler elde etmelerini sağladı. Çalışmaları yürüten Paleoklimatolog Aurel Persoiu, bölgenin paleoiklimine dair daha önce yapılan araştırmaların, daha çok yaz koşullarını yansıtan ağaç halkaları ve bitkisel kalıntılar üzerinden olduğunu belirtmekte.

Persoiu, buzul üzerinde yapılan araştırmalar için, “Bildiklerimizin dışındaki çok önemli boşlukları dolduruyor.” diyor.

Bilim insanlarının son derece zengin buz oluşumlarına sahip olan ve ‘The Church’ olarak nitelendirdikleri buz kütlesine bir bakış.

Neolitik dönem hakkında önemli bilgiler veriyor

Scientific Reports dergisinde yayımlanan bulgular, mağara buzunun 10.000 yıl öncesine dayandığını gösteriyor. Persoiu, buzdaki düşük miktardaki kararlı hidrojen ve oksijen izotoplarının soğuk havayı işaret ettiğini belirtiyor.

İncelenen buz çekirdeği, günümüzde önce 8000 ila 5000 yılları arasında kışların ısınıp yazların soğuyarak, uç sıcaklıkların yumuşadığını ve böylece Neolitik çiftçiler için Transilvanya’nın daha uygun bir yer haline geldiğini gösterdi.

Persoiu, “Soğuk kışlar, sıcak yazlar ve nem vardı. Bu da nehirlerin çok aktif olduğunu ve bir sürü taşkın olduğu anlamına geliyor. Dolayısıyla Balkan Yarımadasına göç eden insanlar Batı Avrupa’ya kaydı. Ancak iklim, iyice Akdeniz etkisi altına girdiğinde, sıcak ve kurak kışlar istikrarlı bir tarım yapılmasına ve insanların bölgeye gelmesine izin verdi.” diyor.

Scarisoara mağarasında yer alan ve araştırmacıların buz çekirdeklerini çıkardığı “Büyük Salon” adlı alan.

Scarisoara buzul çekirdeği, erken Holosen dönem hakkında önemli bilgiler sunmuş olmasına rağmen, gelecekte yapılacak çalışmalar modern bir sorunla karşı karşıya: küresel ısınma. Persoiu, buzulun en üst tabakasının, 19. yüzyılın sonlarından bu yana tuttuğu her türlü bilgiyi silerek ortadan kaybolduğunu söylüyor.

Persoiu, “Buzulun en üst tabakasının tarihleri yaklaşık 1860 ile 1880 yıllarına kadar gelmekte. Yani son 150 yıllık buzul birikimi tamamı kaybolmuş durumda. Bu yüzden bugünkü koşullarla kıyaslayamıyoruz. Gezegenin her yerinde buz mağaraları oldukça hızlı kayboluyor.”

İklim Koşulları İnsan Konuşmasının Evrimini Etkiliyor

Afrika’da 700 Yıldır Kullanılan Tarım Yöntemi İklim Değişikliğini Hafifletebilir

İklim değişiklikleri Güney Amerika Yerlileri Üzerinde Büyük Etki Yarattı

Seeker.com. 28 Nisan 2017.

Makale: Perșoiu, A., Onac, B. P., Wynn, J. G., Blaauw, M., Ionita, M., & Hansson, M. (2017). Holocene winter climate variability in Central and Eastern Europe. Scientific reports, 7(1), 1196.