Nehirde Bulunan Bu Kılıç Karmaşık Sembollerle Süslenmiş

Bu Orta Çağ kılıcı, Montfoort kenti yakınlarında, oksijensiz kil tabakası içinde bin yıl boyunca olağanüstü derecede korunmuş.

Kılıcın kabzası, 15 cm bir korumadan, bir zamanlar deri olan bir sap ve ceviz biçimli bir topuzdan oluşuyor. C: Ruben de Heer

Mart 2024’te, Hollanda’daki özel bir mülk üzerinde bir nehirde kazı yapan inşaat işçileri, çıkarılan bir kil parçasından dışarı doğru uzanan uzun bir metal parçası fark etti. Bu, dikkate değer derecede sağlam kalmış bir Orta Çağ demir kılıcıydı ve çapraz daire ile “sonsuz düğüm” gibi bakır kakmalı anlamlı sembollerle süslenmişti.

Kılıcın bulunduğu özel mülk olan Linschoten Mülkü, Hollanda’nın Montfoort kenti yakınlarında yer alıyor. Mülkün sahipleri ve Montfoort Belediyesi, kılıcı Hollanda’nın Leiden kentindeki ulusal arkeoloji müzesi olan Rijksmuseum van Oudheden’e bağışladı. Kılıç, şu anda burada Ağustos ayına kadar sergileniyor.

(İlgili: Fransa’da Keltlere Ait Gamalı Haç Süslemeli Kılıç Bulundu)

Linschoten Kılıcı, 15 santimetrelik koruma, kabza ve tepe kısmı dahil olmak üzere 90 santimetreden uzun. Müzenin yaptığı açıklamaya göre, röntgen taramaları kılıcın kabzasında ahşap ve deri kalıntılarını ortaya çıkardı. Yarım daire biçimindeki tepesi ise Brezilya cevizi şeklinde. Tüm bu özellikler, silahın yaklaşık 1.050 ila 1.150 yılları arasında bölgede üretildiğini gösteriyor.

Eser, Linschoten Kılıcı olarak adlandırıldı. C: Ruben de Heer

Montfoort Belediyesi’nin yaptığı açıklamaya göre, kılıç üzerindeki işaretler, onu hem Orta Çağ el işçiliğinin güzel bir örneği hem de kadim ve kalıcı sembollerin bir temsili haline getiriyor. Kılıcın çift ağızlı bıçağının her iki tarafında, dikey çizgilerle çevrelenmiş bakır kakma motifler yer alıyor: Bunlardan biri, içinde katmanlı bir X bulunan dairesel bir desen; diğeri ise, beş elmasın bir haç oluşturacak şekilde dizildiği başka bir dairesel desen.

İlk motif, Orta Çağ Avrupa’sında Hıristiyan sembolü olarak ortaya çıkan bir güneş çarkını (sonnenrad) andırıyor; ikincisi ise kırılmaz bağları temsil eden eski bir Viking sembolüne benziyor.

Kılıcın 1.000 yıllık süreçte olağanüstü bir şekilde korunmasını sağlayan, Korte Linschoten Nehri’ndeki gömülü olduğu kil tabakası oldu. Suya ve oksijene maruz kalan demir paslanır ve sonunda parçalanır. Ancak bu kılıç kilin içine gömülü olduğu için oksijenden izole olmuş ve bu sayede bozulmadan korunabilmiş.

Bıçağın bir yüzünde beş elmastan oluşan bir desenin yer aldığı bir daire bulunuyor. C: Ruben de Heer

İşçiler kılıcı nehirden çıkardıktan hemen sonra Montfoort yetkililerine teslim etti. Ardından bölgesel çevre hizmetlerinden arkeologlar eserin korunması için görevlendirildi. Kılıç, önce on hafta boyunca tuzdan arındırma banyosunda bekletildi; ardından temizlendi, kurutuldu ve stabilize edildi.

11. ve 12. yüzyıllarda, Hollanda’nın Utrecht bölgesi Avrupa’nın önemli ticaret merkezlerinden biriydi. Ondan önceki Erken Orta Çağ’da (5-10. yüzyıllar arasında), Germen Friz halkı modern Almanya ve Hollanda’nın batı kıyılarında bir krallık kurmuştu.

Hollanda dili Felemenkçe, Batı Frankların konuştuğu Aşağı Frankça’dan türeyerek yaklaşık 700 yılı civarında ortaya çıktı ve Hıristiyanlar bu dönemde Hollanda’ya yerleşmeye başladı. Aynı zamanda, 9. yüzyılda Vikingler, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg’dan oluşan bölgeye akınlar düzenledi.

Kılıcın bir tarafı, bir dairenin içinde bir X ile süslenmiş. C: Ruben de Heer

Kılıcın hangi kültüre ait olduğu net değil, fakat müzeye göre Orta Çağ adetlerine bakıldığında bu tür kılıçlar genellikle “kişisel” mülkiyetti. İnsanlar ya kılıçlarıyla birlikte gömülürdü ya da öldüklerinde kılıçları suya atılırdı.

Bu uygulama, Kuzey Avrupa’da, özellikle de Germen halkları ve İskandinavlar arasında yaygındı ve diğer Avrupalılar bu geleneği terk ettikten çok sonra bile devam etti. Linschoten Kılıcı’nın kını bulunmadığı için uzmanlar, kılıcın kaybedilmediğini, kasıtlı olarak nehre bırakıldığını düşünüyor.

Montfoort kenti yetkililerinin verdiği bilgiye göre, bu gizemli kılıcın süslemeleri ve bulunduğu yer, Hollanda Orta Çağ tarihinin katmanlı ve zengin yapısını hatırlatıyor.


Smithsonian Magazine. 23 Haziran 2025.

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Tarih bölümü mezunu. Antik Çağ Tarihinde yüksek lisans yapıyor.

You must be logged in to post a comment Login