Kuzey Denizi Altında ‘Kayıp’ Mezolitik Yerleşmeler Bulunabilir

Kuzey Denizi’nin derinlerinde, yaklaşık 10.000 yıl önce orada yaşamış insanların izlerini barındırabilecek fosilleşmiş bir orman keşfedildi.

Keşif araştırmacılara ‘kayıp’ Mezolitik avcı toplayıcı yerleşimlerini aramaları için yeni bir umut verdi.

Bilim insanları RV Belçika araştırma gemisiyle yaptıkları 11 günlük yolculukları sırasında Brown Bank veya Brown Ridge olarak bilinen Doggerland bölgesinde sular altındaki fosilleşmiş ormandan tortu örnekleri aldılar. Araştırmacılar, sular altındaki topraklarda tarih öncesi insanların yerleşiminin izlerini bulmaya yakın olduklarını söylüyor.

Proje liderlerinden arkeolog Vincent Gaffney, “Bir yerleşime çok yakın olduğumuzdan eminiz. Bölgedeki tarihi eser sayısı burada bir şeyler olduğunu söylüyor.” diyor.

(Hollanda’nın Bilinen En Eski Modern İnsan Kalıntısı Bulundu)

“Mezolitik dönem kara yüzeyinin deniz tabanına yakın olduğu alanlarını belirledik, bu yüzden daha büyük örnekler almak için tarama makinelerini ve kepçeleri kullanabiliriz.”

Bilim insanları su altındaki fosilleşmiş ormandan daha fazla numune almak için ağır tarama ekipmanları ile sonbaharda Hollandalı bir araştırma gemisi ile Brown Bank Bölgesi’ni tekrar ziyaret etmeyi planlıyor.

Dalgaların altında

Doggerland bir zamanlar İngiltere’nin doğu kıyısı ile Avrupa anakarası arasında binlerce kilometrekare alan kaplayan bir yerdi. Adını Ortaçağ’da doggers adlı Hollandalı balıkçı tekneleri tarafından sık sık ziyaret edilen sığ bir bölge olan yakınındaki Dogger Bank’ten alıyor.

Bu bölge yaklaşık 12.000 yıl önce son Buzul Çağı’nın sonunda kuzey buzdağının gerilemesi ile ortaya çıktı ve hayvan sürüleri, erken avcı toplayıcı toplulukları tarafından kullanılan geniş ormanlık alan haline geldi.

Ancak deniz seviyesi yükselmeye devam ettikçe karalar sular altında kaldı. Doggerland de yaklaşık 8.000 yıl önce Kuzey Denizi’nin altında kaldı ve İngiltere’yi bir grup ada olarak Avrupa kıyısının dışında bıraktı.

Yıllar sonra, İngiltere ve Hollanda arasındaki Brown Bank bölgesi, insan kemikleri, çakmaktaşı aletler, mızraklar ve hatta oyulmuş kemikten sanat eserleri dahil olmak üzere sayısız arkeolojik bulgu verdi.

Gaffney, “Bir zamanlar Doggerland kadar geniş bir alanda toplam binlerce insan olmak üzere birçok farklı avcı-toplayıcı grubu bulunuyor olmalıydı. Brown Bank’ın su altında kalmış yüzeyi, bu gruplardan herhangi birini bulmak için en iyi fırsat.” diyor.

“Geçmişte, denizdeki rüzgar çiftlikleri de dahil olmak üzere farklı nedenlerle Kuzey Denizi’nden binlerce tortu çekirdeği alındı, ancak son araştırma, Kuzey Denizi’nin merkezinde insan yerleşimlerinin bulunmasına öncelik verme şansını elde etti.”

Mezolitik izleri araştırmak

En son keşif sırasında araştırmacılar Brown Bank’tan örnek almak için özel tarama makineleri kullandı fakat su altındaki fosilleşmiş ormanın sert, taşlaşmış ağaçları bu işi zorlaştırdı; bu sebeple araştırmacılar gemi ile bir sonraki keşiflerinde daha ağır tarama makineleri kullanacak.

Bazı örneklerde deniz tabanının hemen altında sıkıştırılmış bataklık kömürleri erken insan yerleşimi için neredeyse mükemmel koşullar sağlayabilecek eski sulak alanları gösterdi. Gaffney’e göre “Kuş, balık ve kabuklu deniz hayvanlarının olduğu sulak alanlar ideal alan.”

Şu an son tortu örnekleri üzerinde çalışılıyor ve Gaffney analizlerin birkaç ay süreceğini söylüyor. Birkaç yıl boyunca sismik araştırmalardan ve tortu örneklerinden elde edilen veriler sular altındaki Doggerland’in arkeolojik haritalarının güncellenmesi için kullanılacak.

Doggerland’in mevcut haritaları bir zamanlar kıyı şeridinin, nehirlerin göllerin, sulak alanların ve hatta dev bir tuz bataklığının bulunduğu su altındaki yerleri gösteriyor.

Ancak Gaffney, bu haritaların, sular altındaki toprakların bazı bölgelerini Ren ve Meuse gibi Avrupa’nın en büyük nehirleri tarafından yığılan tortuların kapladığını gösterdiğini söylüyor.

Brown Bank gibi alanlar arkeologlar için özellikle önemli, çünkü deniz tabanının yalnızca birkaç cm altında Mezolitik tabakalar ortaya çıkıyor.

Araştırmacılar gelecek Brown Bank keşif gezilerinde eski insan kemikleri ve hatta insan yapımı eserler gibi kesin insan yerleşimi işaretlerini bulacaklarını umuyorlar. Gaffney “Bu yerleşimi bulmaya çok yakınız.” diyor.

“Orada olduğunu biliyoruz. Oraya ulaşmak için biraz şansa ve iyi havaya ihtiyacımız var.”

Gaffney ekibin sular altındaki peyzajdan daha fazla örnek almayı kolaylaştırmak için ağır tarama ekipmanı ile sonbaharda Hollandalı bir araştırma gemisiyle bölgeyi tekrar ziyaret etmeyi planladığını söylüyor.

Live Science. 29 Mayıs 2019.