Kuzey Amerika’da 2.000 Yıllık Dövme Aleti Bulundu

Bir müze deposunda yeniden keşfedilen 2.000 yıllık sivri uçlu bir nesnenin, Kuzey Amerika’nın batısındaki en eski dövme aletleri olduğu anlaşıldı.

Kalem büyüklüğündeki alet, yuka yaprak lifleri ile ahşap Skunbusk Sumak (Rhus trilobata) sapına bağlanmış ve kaynanadili kaktüsünün dikenlerinden yapılmış iki iğneye sahip.

Bu alet, günümüzde Utah’ın güneydoğusunda bulunan yerde, II. Sepet Yapıcılar döneminde, yaklaşık olarak MÖ 500 yılından MS 500 yıllarına kadar yaşayan Pueblo halkının ataları tarafından üretilmişti.

(5300 Yaşındaki Ötzi’nin Yeni Dövmeleri Ortaya Çıktı)

Yürütülen çalışmada araştırmacı ve nesneyi de keşfeden kişi olan, Washington State Üniversitesi’nden doktora öğrencisi Andrew GillreathBrown; keşfin, Kuzeybatı Amerika’daki dövmecilikle ilgili kanıtları 1.000 yıldan daha da fazla bir süre geriye götürdüğünü söylüyor.

Gillreath-Brown, “Güneybatıdaki tarih öncesi insanların dövme yapması hakkında pek fazla konuşulmuyordu, çünkü bunu kanıtlayacak doğrudan hiçbir kanıt yoktu. Bu dövme aleti, bize daha  önce tanımadığımız geçmiş Güneybatı kültürü hakkında bilgi sağlıyor.” diyor.

Gillreath Brown, Washington State Üniversitesi’nde yaklaşık 50 yıldır depoda bulunan arkeolojik eserler envanterini alırken 9.9 santimetre boyundaki bu alete rastladı. Gillreath, bu keşfin Pueblo kültürüne bir ışık tuttuğunu ve tahminince araştırmacıların antik Amerika’da yaşayan yerli halkın kalıntılarında henüz herhangi bir dövme bulamadıklarını söylüyor. Bu erken kültürlere ait dövme ile ilgili yazılı kayıtlar da bulunmuyor. 

Bunun yerine araştırmacılar, diğer dövme yapmaya yarayan alet keşiflerine dayanarak bu kültürlerde dövmenin var olduğuna dair bir sonuca ulaşmışlardı. Örneğin, şu anki Arizona ve New Mexico bölgelerinde araştırmacılar, başka kaktüs dikenli dövme aletleri buldular. Bu aletlerin en erkenlerinin tarihi MS 1100  ve 1280 yılları arasına dayanıyordu.

Gillreath-Brown yeni tanımlanan aletin çok daha eski olduğunu, MS 79 ila 130 yıllarına tarihlendiğini söylüyor. İki paralel kaktüs iğnesinin uçlarının siyaha boyanmış olduğunu dile getirerek, “Uçtaki dövme pigmentlerindeki kalıntı, bir dövme aleti olabilmesi ihtimaliyle o anda ilgimi çekti.” diyor.

Alet hakkında daha fazla şey öğrenmek için Gillreath Brown; iğneleri, taramalı elektron mikroskobu da dahil olmak üzere, en son teknolojiye sahip ürünlerle analiz etti. Hatta markette satın aldığı taze domuz derisi üzerine aletin bir kopyası ile birkaç dövme denemesi yaptı.

Sonuçlar gösterdi ki, iğnelerdeki mürekkep büyük ihtimalle, vücut boyama ve dövme işleminde kullanılan ortak bir element olan karbon elementi içeriyordu.

Gillreath Brown ve beraber çalıştığı arkadaşları, araştırmada dövmelerin antik kültürlerde toplumsal bir işaret olarak kullanılabileceğinden söz ediyor. Örneğin; araştırmacılar, Kuzeybatıdaki Cahuilla, Kumeyaay, Xalychidom Piipaash ve Yavapai yerli kültürleri üzerinde 1930’larda yapılmış gözlemlere göre, kadınların ergenliğe girdiklerinde veya yetişkinliğe ulaştıklarında dövme yaptıklarını söylüyor. Ve Cocopah, Mojave ve Xalychidom Piipaash için,  dövmelerin ölülerin ruhuna bir hediye ve atalarının dünyasına bir erişim sağladığı düşünülüyor.

Gillreath Brown, bu dövme aleti keşfinin esasında “Güneybatı’da nüfus yoğunluğunun arttığı bir dönemde insanların ilişkilerini nasıl yönettiğini ve geçmişte insanlar üzerindeki statünün nasıl belirlendiğini anlamak için büyük öneme sahip” olduğunu söylüyor.

(Mısır Mumyasında Bilinen En Eski Dövme Sanatı Bulundu)

Bu alet Kuzeybatı Amerika’nın en eski dövme aleti olsa da, onun dünyadaki en eski dövme kanıtı olduğunu söylemek zor. Geçen yıl araştırmacılar şu ana dek kayıtlardaki en eski dövmeli kadını bulduklarını ilan etmişlerdi; bu 5000 yıllık bir Mısır mumyasıydı. Bu kadın, İtalya Alpleri’nde bulunmuş ve 5.300 yıllık bir tarihe sahip, ünlü (ve de dövmeli) bir mumya olan Ötzi ile yaklaşık aynı yıllarda yaşamıştı.

Live Science. Laure Geggels. 28 Şubat 2019.

Makale: Gillreath-Brown, A., Deter-Wolf, A., Adams, K. R., Lynch-Holm, V., Fulgham, S., Tushingham, S., … & Matson, R. G. (2019). Redefining the age of tattooing in western North America: A 2000-year-old artifact from Utah. Journal of Archaeological Science: Reports.