Haydarpaşa Garı’nda Khalkedon Kentinin İzleri Bulundu

Haydarpaşa Garı’ndaki rayların iyileştirmesi çalışmalarında, Khalkedon (Kadıköy) şehrine ait sur duvarları veya antik limanın mendireği ortaya çıktı.

20 arkeolog ve 400 işçi ile yürütülen kazılarda ortaya çıkan 3 metre genişliğinde ve 4 metre boyundaki duvarın özgün yapısı ve kesme taşlarla örülü olması, sur duvarı ya da mendirek olma ihtimalini güçlendiriyor.

Ömer Erbil’in Hürriyet’teki haberine göre, Hızlı Tren Projesi kapsamında Tarihi Haydarpaşa Garı’nın peronlarında rayların iyileştirmesi çalışmalarında İstanbul’un tarihine ışık tutacak yepyeni buluntular ortaya çıkarıldı.

Osmanlı ve Bizans izleri

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı İstanbul Arkeoloji Müzesi tarafından peron araları ve çevresinde yapılan kazılarda Osmanlı, Roma, erken ve geç Bizans dönemi yapı temelleri bulundu.

(1906 Yılından Günümüze Haydarpaşa Garı)

300 dönümlük alandaki arkeolojik kazılarda kalıntıların belgeleme çalışmaları sürüyor. Kalıntılar proje kodunun altında kaldığından üstleri jeotekstil malzemelerle örtülüp yerinde koruma sağlanacak.

Antik Kadıköy

Kadıköy’ün antik dönemdeki ismi Khalkedon’du ve MÖ 685 yılında kurulduğu düşünülüyor. Antik kaynaklarda bu kentin tapınakları, limanı ve surlarından bahsediliyor. Kadıköy’ün birçok yerindeki hafriyat çalışmalarında da antik kente ait lahit, mimari temeller, mezarlar ve Khalkedon adına basılan sikkeler bulundu.

Arkeologlar, Haydarpaşa binasının da yer aldığı Haydarpaşa Çayırı olarak nitelendirilen alanda, Bizans’a ait yazlık saray ve Kadıköy Konsili’nin toplandığı Saint Euphemie Kilisesi’nin bulunma ihtimalinden söz ediyor.

Mendirek ya da sur duvarı olabilir

Alanda bulunan kesme taşlardan, sandık duvar tekniğinde düzenli olarak sıralanmış duvar, 3 metre genişliğinde ve 4 metre derinliğinde. Arkeologlar şimdilik temkinli davranıyor ancak buluntuların Khalkedon antik kentine ait sur duvarları ya da antik limanın mendireği olabileceği konusu gündemde.

(Kadıköy’de Temel Kazısından 2.000 Yıllık Lahitler Çıktı)

Bağdat Demiryolu inşaatı sırasında demiryolu çalışmalarında görevli bir mühendis olan J. Miliopulos’un 1882 yılındaki Haydarpaşa Çayırı raporuna göre antik dönemden kalma limanın İngiliz mezarlığının bitiminden denize doğru uzanan, 400 metre uzunluğunda bir mendireği bulunuyor. Ancak bu değerlendirmenin ne kadar doğru olduğu henüz belli değil. Arkeologlar yapının sur duvarları olma ihtimali üzerinde de duruyor.

İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürü Rahmi Asal:

“Yaklaşık 6 aydır alandayız. Bölge koruma kurulunun kararları doğrultusunda kazı yapıyoruz. Cumhuriyet döneminden Osmanlı, Bizans, Roma, Helenistik dönemlere ait mimari kalıntılar ve küçük buluntular geldi. Helenistik döneme ait metal kenetlerle birbirine bağlı bir platform diğerlerinden farklıydı. Yanı başındaki MÖ 4. yüzyıl siyah keramiklerden dönemini tahmin ettik. Diğeri de 3 metre genişliğinde sandık duvar tekniğinde gayet iyi işlenmiş bir duvar. Açıkçası bilim insanı olarak netleştirmeden söyleyemiyoruz ama 1882 yıllarında padişahın emri ile yapılan çalışmalarda denize doğru devam eden mendirek kalıntısı olduğu belirtiliyor. Mendirek için her iki tarafında deniz olması lazım. Burada tek tarafta deniz olduğu önündeki kumlardan anlaşılıyor. Temkinli olmak lazım. Sur duvarı olabilir. Önümüzdeki günlerde netleştiririz. Somut belgelerle Kadıköy’ün tarihini yeniden yazıyoruz.”

Hürriyet. Ömer Erbil.