Eyüp’teki Osmanlı Kalıntıları Artık Yok

İstanbul, Eyüp İslambey Mahallesi’nde ortaya çıkarılan erken dönem Osmanlı Hamamı kalıntılarının %70’i iş makineleri ile yok edildi.

İslambey Mahallesi’nde temel kazılarının başladığı alanda Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait hamam kalıntıları bulundu.

Hürriyet’ten Ömer Erbil’in haberine göre, bölgedeki kazılarda altı tuğla, üstü mermer döşemeli ve basamaklı hamamın giriş kısmı tespit edildi. Apsidal (yarım daire biçimli) plan özelliği olan, tuğla taban döşemeli, kemerli ve tonozlu yapı kalıntılarıyla karşılaşıldı. Hamam alt yapısına ait ısıtma kanalları, hypocaust (merkezi ısıtma sistemi), hamam duvarları, mermer yalağı ortaya çıkarıldı. Buluntular MS 6. yüzyıl ile MS 15. yüzyıl arasına tarihlendirildi. Hamamın Bizans döneminde başlanıp Osmanlı döneminde de kullanılmaya devam edildiği tahmin ediliyor.

(Eyüp’te Osmanlı Kalıntıları Kepçeyle Yok Ediliyor)

Kuruldan “kaldırılabilir” kararı

İstanbul Arkeoloji Müzesi uzmanlarınca sürdürülen kazılar rapor halinde İstanbul 1 Numaralı Koruma Kurulu’na sunuldu. Buluntuların sanat tarihi raporu hazırlanıp, arkeolojik kazıların derinleştirilerek devamı beklenirken kuruldan şaşırtıcı bir karar çıktı. Kurulun 14 Mart’ta aldığı 4134-2 sayılı kararda şöyle denildi: “Bizans ve Osmanlı dönemlerine ait olduğu belirtilen mimari yapı kalıntısına ilişkin iletilen kalıntı rölevesinin uygun olduğuna, söz konusu kalıntının plan vermeyen, küçük boyutta olan, devamlılık arz etmeyen ve yerinde korunmasına olanak bulunmadığı anlaşıldığından 10.04.2012 tarih ve 37 sayılı ilke kararı gereğince ilgili müze müdürlüğü uzmanları denetiminde kaldırılabileceğine, aynı raporda kazıda ele geçen taşınır buluntuların ve dolgu toprak içerisinde bulunduğu belirtilen mezar taşının da ilgili müze müdürlüğü uzmanları denetiminde sergilenmek üzere taşınmasına karar verildi.”

%70’i parçalandı

23 Mart sabahından itibaren kurul kararı uygulanmaya başlandı. İş makinesiyle araziye girildi ve tarihi eserler kepçe darbeleriyle kırıldı. Sosyal medyada bir vatandaş tarafından canlı olarak kırma işlemi yayınlanınca Kültür ve Turizm Bakanlığı müdahale ederek kırma işlemini durdurdu. Ancak eski Roma hamamı ve mimari kalıntıların %70’i parçalandı. Bakanlık yetkilileri 1 No’lu Koruma Kurul üyeleri hakkında soruşturma açılacağını duyurdu.

“Arkeolojik çalışmaların sürdürülmesi gerekir”

Arkeolog Nezih Başgelen ise şunları söyledi: “Fotoğraflarından gördüğüm kalıntılar, mimari özellikleri oldukça eski bir hamamın buradaki varlığını gösteriyor. Antik Roma hamamlarında hamamı ısıtmak için zeminin altında uygulanan Hypocaust sistemine ait izler açıkça görülüyor. Planı ise daha önce Kalenderhane Camii’nin yakın çevresinde yapılan kazılarda bulunan MS 4 ve 5. yüzyıllara tarihlendirilen küçük bir hamamın temellerine çok benziyor. Bozdoğan kemerine bitişik olan bu küçük hamamın geç antik çağda, burada yer alan özel bir saraya ait olabileceği de ileri sürülmüştü. Ortaya çıkan bu antik hamam ve ait olabileceği kompleksin varlığı İstanbul’un tarihi topoğrafyası ve arkeolojisi açısından önemli bulgular. Bu açıdan çok eski dönemlerden kalan bu yapının tam olarak anlaşılabilmesi için buradaki arkeolojik çalışmaların titizlikle sürdürülmesi gerekir.”

Hürriyet. Ömer Erbil. 24 Mart 2019.