Eşekler 7.000 Yıl Önce Doğu Afrika’da Evcilleştirildi

238 eşek genomunun genetik analizi, Doğu Afrika’da yaklaşık MÖ 5.000 yıllarına tarihlenen bir evcilleştirme olayını belgeledi.

Eşekler, hem çiftlik işleri için bir güç kaynağı, hem de bazen ulaşılması zor bölgelerde ulaşım aracı olarak insanlık tarihini şekillendirdi.

Toulouse Antropobiyoloji ve Genomik Merkezi’ndeki ekipler ve dünyanın dört bir yanındaki 37 laboratuvardan bilim insanları, eşeğin evcilleştirilmesinin tarihini anlamak için, bu hayvan için şimdiye kadar incelenen en eksiksiz genom panelini oluşturmak ve analiz etmek adına birlikte çalıştılar.

(İlgili: Atlardan Önce, Eşek Melezleri Savaş için Yetiştiriliyordu)

Çalışma, tüm kıtalarda yaşayan 207 çağdaş eşeğin genomunun yanı sıra, 31 erken dönem eşeği ve 15 yabani eşeğin genomunu içeriyor.

Science dergisinde yayımlanan bir makalede araştırmacılar, eşeğin Afrika’da ilk kez MÖ 5.000’de, Sahra’nın bugün bildiğimiz çöl bölgesi haline geldiği sıralarda evcilleştirildiğini ortaya koyuyor. Bu olaydan sadece 2.500 yıl sonra, eşekler Afrika’daki menşe yerlerini terk edip Avrupa ve Asya’ya ulaştılar ve türün bazen bugün hala var olan soylar geliştirdiği yerlere ulaştılar.

Bilim insanları, arkeolojik kalıntıları analiz ederek, 2000 yıl önce Levant’ta yaşayan, daha önce bilinmeyen bir eşek genetik soyunun kanıtlarını da ortaya çıkardılar. Ayrıca, bu soyun etkisinin bölgenin çok ötesine uzandığı düşünülüyor ve bugün hala genetik mirasının parçaları Avrupa’nın her yerinde bulunabilir.

Bu keşifler, Afrika’daki ilk evcilleştirme kaynağını bulmak için yeni arkeolojik kazılar ve bu hayvanın Avrupa ve Kuzey Afrika arasındaki ticaret tarihindeki rolünü daha iyi anlamak için Akdeniz’in her iki kıyısındaki diğer erken eşek genomlarının dizilimini gerektiriyor.

CNRS. 8 Eylül 2022.

Makale: Evelyn T. Todd et al. (2022). The genomic history and global expansion of domestic donkeys. Science.