Atlardan Önce, Eşek Melezleri Savaş için Yetiştiriliyordu

4.500 yıllık Mezopotamya ikonografisi ve metinleri, elitlerin seyahat ve savaş için atgilleri kullandığını gösteriyor; ancak, bu hayvanlar hakkında çok az şey biliniyor.

Umm el-Marra (kuzey Suriye) 4.500 yıllık bir soylu mezar kompleksidir. Sitede gömülmüş birkaç atgil bulundu. C: John Hopkins University.

Science Advances dergisinde Jacques Monod Enstitüsü’nden bir ekip, bu hayvanların evcil eşekleri yabani eşeklerle melezleştirmenin sonucu olduğunu göstermek için Antik DNA’yı kullandı.

Atgiller, tarih boyunca savaşın evriminde kilit bir rol oynadı. Bereketli Hilal’de yaklaşık 4.000 yıl öncesine kadar evcilleştirilmiş atlar ortaya çıkmamış olsa da, Sümerler, 4.500 yıllık bir Sümer mozaiği olan ünlü “Ur Standardı”nın da kanıtladığı gibi, yüzyıllardır savaş alanında atlı dört tekerlekli savaş arabaları kullanıyorlardı. yaşındaki Sümer mozaiği.

(İlgili: Atların İlk Evcilleştirildiği Yeri ve Zamanı Artık Biliyoruz)

Bu döneme ait çivi yazılı kil tabletler ayrıca “kunga” adı verilen yüksek piyasa değerine sahip prestijli atlardan bahsediyor; bununla birlikte, bu hayvanların kesin doğası, onlarca yıldır tartışma konusu olmaya devam ediyor.

Londra’daki British Museum’da sergilenen “Ur Standardı”nın “Savaş paneli”. C: CNRS-Université de Paris

Institut Jacques Monod’dan bir paleogenetik ekibi, Umm el-Marra’nın (kuzey Suriye) 4.500 yıllık soylu mezar kompleksindeki atgil genomlarını inceleyerek bu soruyu ele aldı. Morfolojik ve arkeolojik kriterler temelinde, ayrı noktalara gömülen bu hayvanlar, bir arkeozoolog tarafından prestijli “kungalar” olarak önerildi.

Bozulmuş olmasına rağmen, bu hayvanların genomu diğer atgil cinslerinkiyle karşılaştırılabilir: atlar, evcil eşekler ve bu çalışma için özel olarak genomları dizilenen hemione familyasının yabani eşekler. Son grup, bilinen en eski anıtsal yapı olan Göbekli Tepe’den 11.000 yıllık bir atlgil kalıntılarını ve 20. yüzyılın başlarında ortadan kaybolan Suriye yaban eşeklerinin son temsilcilerini içeriyor.

Hemionların yakalandığını gösteren Ninova panosu “yabani eşek avlama” (MÖ 645-635) (British Museum, Londra). C: CNRS-Université de Paris

Analizlere göre, Umm el-Marra’nın atgilleri, evcil bir eşek ile bir erkek hemionun melezleşmesinden elde edilen birinci nesil melezlerdi. Kungalar kısır ve hemionlar yabani olduğundan, her seferinde evcil bir dişiyi daha önce yakalanmış bir hemion ile melezlemek gerekliydi (yakalama, Ninova’daki bir Asur kabartmasında temsil ediliyor).

Sümerler, bölgeyi dolduran yabani atları evcilleştirmek yerine, eşeklerden daha güçlü ve hızlı (ve atlardan çok daha hızlı) ancak hemionlardan daha kontrol edilebilir yavrular üretmek için iki ebeveynin niteliklerini birleştirerek melezler üretip kullandılar.

Göbekli Tepe’de T şeklinde sütunlara sahip D yapısı. C: German Archaeological Institute, Berlin

Daha sonra bu kungaların yerini, Karadeniz-Hazar steplerinden bölgeye ithal edilen, üremesi daha kolay olan evcil atlar aldı.


CNRS. 14 Ocak 2021.

Makale:  E. Andrew Bennett et al. (2022). The genetic identity of the earliest human-made hybrid animals, the kungas of Syro-Mesopotamia. Science Advances.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login