Dionysos’un Zaferi ve Mevsimler Lahdi

“Dionysos’un Zaferi ve Mevsimler” temalı bu mermer lahit, Roma’da bulundu ve MS 260-270 civarına tarihleniyor.

Lahdin kenarları ve ön yüzü yüksek kabartma ile oyulmuş kırk tane insan ve hayvan figürüyle süslenmiş. Günümüzde Metropolitan Sanat Müzesi’nde, Galeri 162’de sergileniyor.

Merkezi figür, bir panterin üzerine oturmuş tanrı Dionysos; ancak ayakta duran ve dört mevsimi temsil eden daha büyük dört figürün bir miktar gölgesinde kalmış (soldan sağa; kış, ilkbahar, yaz ve sonbahar). Mevsimlerin genellikle kadın olarak tasvir edilmesinin aksine sıra dışı olarak burada yapılı genç figürler olarak gösterilmiş. Bu beş merkezi figürün etrafına, hepsi daha küçük ölçekte oyulmuş Bacchus (Dionysos) ile ilgili diğer figürler ve kült nesneleri yerleştirilmiş.

Lahitin yuvarlatılmış uçlarında, benzer şekilde daha küçük olanlarla iç içe geçmiş iki büyük figür grubu daha var. Sol tarafta Toprak Ana yere uzanmış olarak tasvir edilmiş; ona bir satir ve meyve taşıyan bir genç eşlik ediyor. Sağ tarafta, muhtemelen bir nehir tanrısının kişileştirilmesiyle tanımlanmış sakallı bir erkek figürü, muhtemelen iki ek Mevsimi temsil eden iki kanatlı gencin önünde uzanıyor.

Yapıldığı atölyenin tüm ustalığını sergileyen lahit, Roma cenaze sanatının enfes bir örneği. Mermer, Doğu Akdeniz’deki bir taş ocağından geliyor ve muhtemelen işlendiği yer olan Roma’ya gönderilmişti. Muhtemelen Roma’daki eski aristokrat ailelerden birinin üyesi için yapılmıştı. Böyle bir lahiti ancak çok zengin ve güçlü bir kişi yaptırabilir ve satın alabilirdi.

Bununla birlikte, “Dionysos’un Zaferi ve Mevsimler” gibi konuların ölen kişi için özel bir anlam taşıması pek olası değil, özellikle de tasarımın bir heykeltıraşın desen kitabından kopyalandığı açık. Şu anda Almanya’nın Kassel kentindeki Hessisches Landesmuseum’da bulunan başka bir lahit, figürlerin işlenmesi ve oyulması oldukça farklı olmasına rağmen, dört mevsim ile aynı Dionysos kompozisyonuna sahip.

Lahitteki figürler yüksek kabartma olarak oyulmuş, böylece kalabalık sahneye birden fazla ışık ve gölge alanı kazandırılarak gözün bir figürden diğerine zahmetsizce dolaşmasına olanak sağlanmış. Ayrıca bazı detayların renklerle ve hatta yaldızla vurgulandığı, tüm kompozisyonun görsel bir güç gösterisi haline getirildiği de göz önünde bulundurulmalı.