Taş Üzerindeki Çizimler Bilinen En Eski İnsan Yerleşimi Betimi Olabilir

Yaklaşık 13,800 yıl önce avcı toplayıcılar tarafından bir taş parçası üzerine oyulmuş çadır benzeri çizimler, bilinen en eski insan yerleşmesi ve evi betimi olabilir.  Kuzeydoğu İspanya’da Molí del Salt kaya sığınağı yakınında keşfedilen taş üzerindeki ev betimleri, Paleolitik avcı toplayıcıların, günümüz avcı toplayıcılarınınkine benzer evlerde yaşadığını düşündürüyor.

Yedi adet çadır/kulübeden oluşan çizim, bir avcı toplayıcı kampının günlük bir görüntüsünü betimliyor gibi. Eğer öyleyse keşif, bilinen en eski insan yerleşimi betimlerinin tarihini 5,000-6,000 yıl kadar geriye çekiyor.

Marcos García-Diez, Manuel Vaquero

Magdalenian kültürüne ait avcı toplayıcılar günümüzden 15,000 yıl öncesi ile 9,000 yıl öncesi arasında Molí del Salt kaya sığınağına gelmeye devam ettiler. Magdalenian kültürü, Batı Avrupa’daki son Üst Paleolitik kültürüydü.

Katalan İnsan Paleoekolojisi ve Sosyal Evrim Enstitüsü’nden (IPHES) Manuel Vaquero ve meslektaşları çizimleri 2013 yılında keşfetti. Taş parçası üzerinde her birinin içinde paralel çizgiler olan yedi yarım daire şekli bulunuyordu. Ekip bu şekilleri mikroskop altında incelemeye karar verdi, ve çizgilerin şekil ile derinliklerini analiz etti. Araştırmacılar çiziklerin kısa bir süre içinde, aynı teknikle yapıldığını belirtti.

Ekip ayrıca yarım daire şekillerinin ölçülerini analiz etti, modern avcı toplayıcılarının yaygın olarak kullandığı çadır ya da yuvarlak kulübelerin ölçüleriyle eşleştiğini keşfetti. Birçok Amerikan yerlisi tarafından yakın geçmişte kullanılan “wigwam” isimli evler, araştırmada kullanılan modern örneklerden biriydi.

García-Diez et al.

Betimlenen evler büyük ihtimalle tahta kazıklardan yapılan bir çerçeve üstüne, deri, çalılık ya da ot gibi çabuk bozulan bir çatı malzemesi örtülerek hızlıca yapılmıştı.

Bask Ülkesi Üniversitesi’nden Marcos García Diez “Modern insanların yaptığı gibi, her evde 4-5 kişinin yaşadığı farz edilirse her avcı-toplayıcı yerleşiminde en az 28-35 kişi olması gerekiyor” diyor.

Diez, çizimlerin konusunun da bu dönem için beklenmedik olduğunu söyledi. Günümüzden 40,000 yıl öncesine kadar uzanan daha önceki dönemlerdeki kaya resimleri insanların evlerini ya da yaşadıkları yerleri değil, hayvanları ya da avlanan insanları temsil ediyor.

Diez LiveScience’a yaptığı açıklamada “Molí del Salt çizimleri, Paleolitik dönemde ruhani ya da dini bir anlamı olmayan, seküler bir sanat da olduğu teorisini destekliyor. Tek olmasından dolayı bu çizimin, Paleolitik sanatın soyut hayvan betimleri geleneğini bozan birinin, kişisel bakış açısının ifadesi olduğunu düşünüyoruz” dedi.

Bu resim, betimlenen avcı toplayıcı köyünün dijital bir rekonstrüksiyonu. Vimbodí i Poblet, İspanya’da bulunan köy günümüzde Francoli nehri olarak bilinen nehrin bir kolunun yanında kurulmuş. Görsel: Dijital Rekonstrüksiyon: Luis Alberto Marcos. Kulübe dizaynı: Apaçi Wickiup’ı, Edward Curtis, 1903 – Library of Congress

Diez “İlk defa olarak, tarih öncesi avcı toplayıcıların toplumu resmetme ve betimleme becerisine sahip olduğunu gösteriyor bu keşif. Kulübelerin bir araya gelerek bir kamp yeri, bir Paleolitik köy oluşturmasının en erken temsili!” diye ekledi.

Fakat bütün uzmanlar ikna olmuş değil. Durham Üniversitesi’nden Paul Pettitt, bu döneme tarihlenen sanat eserlerinin çoğu zaman eksik ve oldukça soyut olduğu düşünülürse, bu çizimlerin ziyadesiyle stilize edilmiş hayvanları temsil edip etmediğini merak ediyor.

Molí del Salt arkeolojik alanı, yakılmış ateş kalıntıları ve yemeklerden arta kalan hayvan kemikleri gibi avcı toplayıcı hayatın kanıtları olan buluntular açısından da zengin. Köy içinde avcı toplar sosyalleşmiş, yemek pişirmiş, uyumuş ve günlük hayatın sıradan işlerini yapmış olmalılar. Garcia Diez “15,000 ila 9,000 yıl önce köyün yerleşildiği zamanda, köyün sakinleri avlanmak ve deriyi işlemek için aletler yaptı, et tüketmek için hayvanları parçaladı, yemek pişirdi, ve büyük ihtimalle bu kulübelerde uyudu” diyor.

Taş parçasının üstünden kopyalandığında, iki sıra halinde yerleştirilmiş yedi olası ev görülebiliyor. Marcos García-Diez ve Manuel Vaquero

Discovery News, New Scientist, Live Science