İngiltere’de Mezolitik Döneme Ait 25 Anıtsal Çukur Keşfedildi

Bedfordshire’da arkeologları hayrete düşüren 25 kadar anıtsal çukurun bulunduğu Mezolitik bir alan keşfedildi.

Linmere’de bulunan çukurlar, 12.000 ila 6.000 yıl öncesine, avcı toplayıcı atalarımızın yaşamlarına dair çok az ipucunun günümüze ulaştığı Mezolitik döneme tarihleniyor.

Çukurlar olağanüstü yeni bilgiler sunabilir. Eski akarsu kanallarının etrafında hizalanmış ve kümelenmiş olmaları, ruhani bir öneme işaret ediyor.

(İlgili: Almanya’da Mezolitik Kampta Bataklık Kemikleri Keşfedildi)

Bu alanın ölçeği o kadar büyük ki, Stonehenge de dahil olmak üzere İngiltere ve Galler’deki başka hiçbir yerde olmadığı kadar çok çukura sahip. Radyokarbon tarihleme, bunların 7.700 ila 8.500 yıl öncesine ait olduğunu ortaya koydu.

Araştırmayı yürüten Londra Arkeoloji Müzesi’nden (MOLA) arkeologlar, “Bu tarih, sit alanını inanılmaz derecede önemli kılıyor çünkü Birleşik Krallık’ta bu kadar sağlam çok az Mezolitik alan var. Bu döneme ait kanıtlar genellikle çok az ve yalnızca çakmaktaşı aletler ile ara sıra kesilmiş hayvan kalıntılarından oluşuyor.” diyor.

Southampton Üniversitesi’nden Stonehenge ve Avebury alanlarında büyük projelerde çalışmış bir uzman olan Prof Joshua Pollard, keşfi çok heyecan verici olarak nitelendiriyor.

“Stonehenge de dahil olmak üzere Britanya’nın başka yerlerinde avcı-toplayıcılar tarafından kazılmış başka büyük ve esrarengiz çukurlar olduğunu bilsek de, Linmere çukurları sayıları ve kapladıkları geniş alan nedeniyle dikkat çekici.”

Böylesine büyük çukurları kazmak olağanüstü heyecan verici. 5 metre genişliğinde ve 1,85 metre derinliğindeki çukurların her biri yuvarlak ve dik kenarlara sahip, bazıları ise daha geniş bir tabana doğru genişliyor.

Alan, iki ayrı geliştirme projesinin bir parçası olarak araştırıldı. Albion Archaeology bir alanda çalışırken, MOLA ise başka bir alanda kazı yaptı. Arkeologlar bazı çukurların içinde çok önemli bir kanıt kaynağı olan hayvan kemikleri buldular. Vahşi bir sığır türü olan yaban öküzlerinin kalıntıları, insanların onlarla ziyafet çektiğini gösteren kanıtlar arasında yer alıyor.

Mola’da proje sorumlusu olan Yvonne Wolframm-Murray, keşfin tamamen beklenmedik olduğunu söylüyor: “Bunların arkeolojik olduğunu biliyorduk ama radyokarbon tarihleri gelene kadar Mezolitik çukurlar olduğunu bilmiyorduk. Bu çok heyecan verici… Kesinlikle miktar açısından karşılaştırılabilir çukurlara sahip bilinen sadece bir avuç başka alan var.”

Arkeologlar başlangıçta çukurların avlanmak ya da yiyecek depolamak için kullanılıp kullanılmadığını merak ettiler, ancak çukurların şekli ve boyutlarının bu tür teorileri ihtimal dışı bıraktığına inanıyorlar. Çukurların 500 metreye varan uzunlukta bir dizi düz çizgi halinde düzenlenmiş olması arkeologların kafasını karıştırıyor. Britanya’da aynı hizada kazılmış başka Mezolitik çukurlar olsa da, Linmere hizaları eski akarsu kanallarıyla bağlantılı gibi görünüyor.

Arkeologlar bu çukurların inşası için harcanan çabanın, hizalarının ve su kenarındaki konumlarının ruhani ya da özel bir önemi olduğunu öne sürüyor. Örneğin, manzarada önemli bir yeri işaret ediyor olabilirler. Arkeologlar çukurların gündönümü gibi önemli gök olaylarına denk gelip gelmediğini araştırıyor.

Wolframm-Murray, “Mezolitik dönemde, ülkenin büyük bölümünü kaplayan buz tabakaları geri çekildi ve deniz seviyesi yükselerek Britanya’yı Avrupa anakarasından ayırdı. Bu, Birleşik Krallık’ın geçmişinde çok önemli bir dönüşüm dönemiydi ve insanların peyzaj üzerinde böylesine iz bıraktığı bir alanı incelemek, arkeologların bu eski toplulukları nasıl anladıkları üzerinde geniş kapsamlı etkilere sahip olabilir.”

Bölgede henüz bulunmamış başka çukurlar da olabilir. Arkeologlar buluntuları ve kanıtları laboratuvarda analiz ediyor. Çukurların hepsinin aynı anda kazılıp kullanılmadığını keşfetmeyi ve yakınlarda yetişen bitkiler hakkında daha fazla bilgi edinmeyi umuyorlar. Halihazırda meşe, fındık ve çam ağaçlarına ait kanıtlar tespit etmiş durumdalar ve Mezolitik dönemden günümüze ulaşan polenleri inceliyorlar.

Wolframm-Murray, “Bu çalışma, bu insanların yaşadığı çevreyi ortaya çıkaracak ve umarım ‘bu çukurlar ne içindi’ sorusunu yanıtlayacak.” diyor.

The Guardian. 3 Temmuz 2023.