Fosillere Göre Trilobitlerin Gizli Bir Üçüncü Gözü Vardı

Yeni araştırmalar, soyu tükenmiş bir deniz eklembacaklıları grubu olan Trilobitler’in gizli bir üçüncü göze ve hatta bazen dördüncü veya beşinci göze sahip olduğunu öne sürüyor.

Paleontologlar, böcekler ve örümcekler gibi diğer eklembacaklılar gibi, bu sert kabuklu tarih öncesi deniz canlılarının da Paleozoik Çağ’da (541 milyon ila 252 milyon yıl önce) gördükleri bir çift bileşik göze sahip olduklarını biliyorlardı.

Ancak Scientific Reports dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, bilim insanları kısa bir süre önce bu yaratıkların alınlarının ortasında bulunan gizli bir gözü keşfettiler – bu, günümüz eklembacaklılarında ortak bir özellik.

Bundan önce bilim insanları, üçüncü gözlerin bu zamanındaki yaşamın bir göstergesi olan “hayvanların larva aşamasının bir özelliği olduğunu” düşünüyorlardı.

(İlgili: Trilobitlerin Nesli Neden Tükendi?)

Bu gözler, fosilleşme sürecinde opak hale gelen, üçüncü gözün esasen eski fosillerin içinde gizlendiği anlamına gelen şeffaf bir kabuk tabakasının altında yer alıyordu.

Araştırmacılar, kafasının bir kısmı eksik olan bir Aulacopleura koninckii örneğini incelediklerinde, başın ön tarafında aynı büyüklükte üç adet koyu renkli, göze çarpmayan ve küçük oval nokta buldular.

Araştırmanın baş yazarı Brigitte Schoenemann, “Bu net ve düzenli görünüm, bu yapıyı çürüme veya fosilleşme tarafından üretilen rastgele oluşumlardan ayırıyor ve bir pigment tabakası ile donatılmış basit medyan gözlerin beklenen kalıntılarına karşılık geliyor.” diyor.

“Bu tek bir buluntu bile olsa, trilobitlerin başlangıçta orta gözlere sahip olduğu varsayımını destekliyor.”

Evrimin farklı noktalarında, trilobitler muhtemelen bir ila birden fazla orta göze sahipti. Örneğin, araştırmacılar, trilobit Cyclopyge sbilla‘nın insan gözlerindekine benzer lenslerle donatılmış üç orta gözü olduğunu ve Cindarella eucalla‘nın dört tane olduğunu buldular.

Açıklamaya göre, günümüzde çoğu modern böcek ve kabuklu hayvanın üç orta gözü var.

Çalışma yazarları açıklamada, “Artık trilobitlerin evrim ağacındaki konumunu belirlemek için önemli bir araca sahibiz.” diyor.

Live Science. 21 Mart 2023.

Makale: Schoenemann, B., Clarkson, E.N.K. (2023). The median eyes of trilobites. Sci Rep 13, 3917.