Köpekler Tanıdık ve Yabancı İnsan Dillerini Ayırt Edebiliyor

Köpekler, insan dilleri arasındaki farkı ayırt edebilen ilk insan olmayan hayvanlar olma özelliğini taşıyor.

Köpeklerin beyinlerinin farklı dillere nasıl tepki verdiğini inceleyen yeni bir araştırmaya göre, farklı bir dile sahip yeni bir ülkeye taşınacak ve evcil köpeğinizi yanınıza alacak olsaydınız, evcil hayvanınız yerel halktan gelen komutları anlamakta zorlanırdı.

MRI taramaları, köpeklerin beyinlerinin tanıdık ve tanıdık olmayan dilleri ayırt edebildiğini ortaya çıkardı. Bu da onları insan dilleri arasındaki farkı ayırt edebildiği bilinen ilk ve tek insan olmayan hayvan yapıyor.

NeuroImage dergisinde çevrimiçi olarak yayımlanan yeni çalışma, yakın zaman önce köpeği Kun-kun ile birlikte Meksika’dan Budapeşte’ye taşınan Macaristan’daki Eötvös Loránd Üniversitesi’nde nörobiyolog olan baş yazar Laura Cuaya tarafından tasarlandı.

(Köpekler İnsanlarla Anlaşabilmek için Kaş Kasları Geliştirmiş)

Cuaya, “Budapeşte’deki insanların köpeklerle çok arkadaş canlısı olduğunu ve sık sık Kun-kun’a yaklaşıp onunla konuştuğunu fark ettik” diyor. “Kun-kun genellikle insanlara çok dikkat eder, bu yüzden Budapeşte’deki insanların farklı bir dil konuştuğunu fark edip etmediğini merak ettim.”

Cuaya ve ekibi, Kun-kun da dahil olmak üzere 18 köpeği, araştırmacıların beyinlerini tarayabilmeleri için bir MRI makinesinde hareketsiz yatmak üzere eğitti. Köpekler taranırken, araştırmacılar köpeklere üç farklı kayıt dinlettiler: ünlü çocuk kitabı “Küçük Prens”ten İspanyolca bir okuma; aynı kitaptan bir Macar okuması; ve konuşmaya hiç benzemeyen bir dizi insan sesi. Tüm köpekler iki dilden sadece birine maruz kalmışlardı, yani biri onlara tanıdık, diğeri ise yabancıydı.

Araştırmacılar tarafından yapılan açıklamaya göre, beyin taramaları, köpeklerin sadece konuşma ve konuşma olmayanları net bir şekilde ayırt edebildiklerini değil, aynı zamanda tanıdık ve tanıdık olmayan dillere farklı tepkiler verdiklerini de gösterdi.

Araştırmacılar, köpeklerin beyinlerindeki birincil işitsel korteks ve ikincil işitsel korteksin (her ikisi de kafatasında yaklaşık kulak seviyesinde bulunan temporal korteks içinde bulunur), köpeklerin konuşmayı “hiyerarşi işleme” olarak bilinen iki adımda işlemesine izin verdiğinden şüpheleniyorlar.

Cuaya, “Birincil işitsel korteks, bir sesin konuşma olup olmadığını algılar. Daha sonra ikincil işitsel korteks tanıdık ve yabancı dil arasında ayrım yapar.” diyor.

Deneyler sırasında, araştırmacılar ayrıca, yaşlı köpeklerin beynin ikincil işitsel korteksinde daha fazla aktivite gösterdiğini ve tanıdık ve yabancı dilleri ayırt etmede genç köpeklere göre daha iyi olduklarını ortaya koydu.

Cuaya, “Yaşlı köpeklerin dilleri ayırt etmede daha iyi olmasının ana nedeninin dile maruz kalma miktarı olduğunu düşünüyorum. Daha yaşlı köpekler, konuşurken insanları dinlemek için daha fazla fırsata sahip oldular.” diyor.

Araştırmacılar, insan dilleri arasındaki farkı anlayabilen tek hayvanın köpek olmadığından şüpheleniyorlar. “Beyin kalıpları ayırt etmekte son derece iyidir ve her dilin onları birbirinden farklı kılan bir dizi ses ve kalıpları vardır. Bazı eğitimlerden sonra, birçok hayvanın beyni bu kalıpları tanıyabilir.”

Ancak köpekleri benzersiz yapan şey, insan dillerini ayırt etmek için eğitilmelerine gerek olmaması. Cuaya, “Beyinleri, belki de evcilleştirme sürecinden dolayı, farkı kendiliğinden tespit ediyor. Pek çok türün insan dillerini ayırt edebilmesi mümkün olsa da köpekler bizi anlamakla ilgilenen az sayıdaki türden biri.” diyor.

Önceki araştırmalar, köpeklerin insanların onlara yalan söylediğini bile anlayabildiğini göstermişti.

Cuaya, çalışmanın bulgularına “biraz şaşkın”, ancak aynı zamanda birçok insanın köpek dostlarımızın ne kadar zeki olabileceğini hafife aldığını düşünüyor.

“Köpeklerle olan deneyimim, onların sosyal dünyalarına ve etraflarında olan her şeye sürekli dikkat ettiklerini gösterdi. Bence köpekler bizim hakkımızda sandığımızdan daha çok şey biliyor.”

Live Science. 6 Ocak 2021.

Makale: Cuaya, L. V., Hernández-Pérez, R., Boros, M., Deme, A., & Andics, A. (2021). Speech naturalness detection and language representation in the dog brain. NeuroImage, 118811.