Londra’daki Antik Romalılar Kurşundan Zehirlenmiş

Antik Romalıların metali sıkça kullanmasının, kurşun zehirlenmesi ile sonuçlanıp sonuçlanmadığı bilim insanları tarafından yüzyıllarca tartışıldı. Roma Dönemi Londrası’ndaki iskeletler üzerinde yapılan yeni arkeolojik araştırmalar, bu insanların çoğunun toksik olarak yüksek kurşun seviyelerine maruz kaldığını kanıtladı.

Araştırmanın başyazarı Sean Scott ve ekibi, antik iskeletlerdeki kurşun düzeylerini tanımlamak için kullandıkları yeni metodlarını ve ulaştıkları sonuçları detaylı olarak anlatıyor.

Londra Müzesi ile çalışan araştırmacılar, Londinium yerleşiminde Roma İmparatorluğu’ndaki kentsel gelişimin zirvesi olan MS 1. ila 3. yüzyıllar arasında yaşayan insanlardan 30 uyluk kemiğinden örnek aldı. Kontrol örneği olarak, Erken Demir Çağı’na tarihlenen dört mezarlıktan 70 kemikten örnek aldılar. Tüm iskeletler için araştırma ekibi, stronsiyum ve kurşun izotopları ve kurşun konsantrasyonu içeren bir dizi elementi ölçtü.

(536 Yılı Yaşamak için En Kötü Yıldı)

Scott ve meslektaşları, Roma Dönemi’ne ait kemiklerin, mezar toprağındaki kurşun konsantrasyonları için düzeltildiklerinde bile 26.5 medyan ile gram başına 8 ila 123 mikrogram kurşun arasında olduğunu keşfettiler. Bu sayılar, onların buldukları gram başına 0.3 ila 2.9 mikrogram arasında değişen Erken Demir Çağı’ndan çok daha büyüktü. Kısacası Demir Çağı mezarlarından bir çifti 0.5 mikrogramı aşıyor ve hepsinin kurşun konstantrasyonları Roma Dönemi iskeletlerinden daha düşüktü.

Araştırmacılardan kimyasal değerlendirme protokolüne göre, iki bin yılı aşkın sürede iskeletleri bozan kurşun mezar eşyalarının ve kurşun tabutların yoklukları gösteriyor ki, kemiklerin ölçülü kurşun içeriği gömüt çevresinden etkilenmemiş.

Romalıların çeşitli nedenlerden ötürü kurşun kullandığı biliniyor: silah, su kemeri boruları, mücevher ve hatta kalay kaplarından çöken ve tatlandırıcı olarak kullanılan sapa ya da defrutum. Ve böylece onlarca yıl boyunca, klasik dünyayla ilgilenen araştırmacılar, büyük ölçekli kurşun zehirlenmesinin imparatorların delirmesine, kısırlık nedeniyle nüfusların azalmasına ve Roma İmpratorluğu’nun çökmesine neden olup olmadığını sorguladı.

(Roma İmparatorluğu’nun Çöküş Nedeni Su Sistemlerindeki Zehir Olabilir)

Scott ve meslektaşları bu soruları doğrudan Roma Londrası’ndan elde ettikleri verilerle ele alıyorlar. A.B.D. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Enstitüsü’ne göre, desilitre başına 5 mikrogram kurşun seviyesinde kan toksiğinin meydana gelebileceğini ve desilitre başına 40 mikrogramlık bir okumanın çok yüksek olduğu düşünülüyor.

Scott ve meslektaşlarının yazdığına göre, kalça kemiği temelli kan Pb hesaplamaları, Londinium Romalılarının çoğunun 5 mikrogram/desilitreyi aşan Pb seviyelerine sahip olacağını gösteriyor.

Kurşun seviyelerini ölçtükleri kemiklerde ortalama 14.4 mikrogram/ desilitre ile, araştırmacılar, ‘’verilerimiz kronik maruziyeti yansıtan klinik olarak önemli kan Pb seviyelerinin  çok yaygın olduğunu öne sürüyor.’’ diyor. Roma Londrası’ndaki 70 kat daha yüksek kurşun seviyeleri kurşun kirliliğinin nüfusun yarısından fazlası için bir sorun olduğunu ortaya çıkarıyor.

Eğer bu veriler kronik olarak yüksek kan kurşun seviyeleri olan tüm popülasyonu yansıtıyorsa, sağlık çıkarımları Roma İmparatorluğu hakkındaki anlayışımız için önemli. Scott ve meslektaşları yüksek kurşun seviyelerinin hipertansiyona, böbrek sorunlarına, azalmış ve abnormal spermler ve düşüklere ve ölü doğumlara yol açabileceğini not ediyor.

Araştırmacılar, “Pb maruziyetinin doğurganlığı azaltmada etkisinin toplumsal etkisi var ve Londra gibi Roma topluluklarındaki nüfus düşüşlerine çok yüksek katkıda bulunmuş olabilir.’’ diyor.

Ekip, gelecekte Roma İmparatorluğu’nun diğer bölgelerinden daha  fazla iskelet çalışması için metodolojilerini genişletmeyi umuyor. Özellikle; Scott kırsal ve kentsel topluluklarda daha fazla potansiyel kurşuna maruz kalma olup olmadığını ve aynı mezarlığa gömülü birçok kuşak ailede potansiyel kurşuna maruz kalmanın mümkün olup olmadığını çözmekle ilgilendiğini anlatıyor.

Kurşun zehirlenmesinin Roma İmparatorluğu üzerindeki etkileri sorunu, çözülmekten uzak olsa da, Scott ve meslektaşlarının araştırmaları, insan tarafından yaratılan kurşun kirliliğinin iki bin yıl önce ciddi bir sorun olduğunu gösteren çoklu kaynaklardan elde edilen artan bilimsel veri topluluğuna katkıda bulunuyor.

Forbes. Kristina Killgrove. 29 Kasım 2019.

Makale: Scott, S. R., Shafer, M. M., Smith, K. E., Overdier, J. T., Cunliffe, B., Stafford, T. W., & Farrell, P. M. Elevated Lead Exposure in Roman Occupants of Ancient Londinium: New Evidence from the Archaeological Record. Archaeometry.