Mısır’da Neolitik Döneme Ait Ritüelistik Kaya Resimleri Bulundu

Mısır’daki Aswan kenti yakınlarında yer alan bir nekropolde MÖ. 4. binyıla tarihlenen ritüelistik kaya resimleri keşfedildi.

Yaklaşık 6000 yıllık kaya gravürleri bugün zorlukla görülebiliyor. F: David Sabel

Noktalar halinde kayalara yapılmış resimler, şamanik figürler yer alıyor ve av sahneleri betimlenmiş. Buradan yola çıkan araştırmacılari bu resimlerin Neolitik dönem ile Antik Mısır kültürü arasında bir bağlantıyı temsil edebileceğini düşünüyor. Keşif, kültür bakanlığı tarafından Mısır’da yapılan en önemli 10 arkeolojik keşiften biri olarak gösterildi ve ödül aldı.

Qubbet el-Hawa 100 yıldan daha uzun bir süre boyunca, arkeoloji açısından çok önemli bir yerdi. Aswan yakınlarında yapılan sayısız kazıda 80’den fazla tümülüs bulundu. Bu nekropolün tarihi, MÖ. 2200’lerden MÖ. 4. yüzyıla kadar uzanmakta. Nubia’daki Mısırlılar için önemli bir ticaret merkeziydi ve soylular buradaki mezarlara gömülüyordu.

Bonn Üniversitesi’nden Prof. Elmar Edel, 1959 yılından 1984 yılına kadar bu nekropolde araştırmalar ve belgelemeler yaptı. Prof. Ludwig Morenz, Bonn’daki Mısır Müzesi’nde sergilenen eserlerin birçoğunun bu alandan çıkarıldığını söylüyor.

Günümüze kalan izlerin sadece taslak çizimleri ile ikonografi görülebiliyor. F: David Sabel

2015’te nekropoliste yeniden başlayan kazılar sırasında Qubbet el-Hawa’da tamamen yeni bir bulgu ile karşılaşıldı. Prof. Morenz tarafından yürütülen kazı çalışmalarında yaklaşık MÖ 4. binyıla tarihlenen Neolitik kaya sanatı bulundu. Araştırmacılar, bu resimlerin tarihlendirilmesinde resimlerin stilinin ve ikonografisinin sağlam ipuçları sağladığını söylüyor.

“Arkeolojik olarak yeni bir boyut açıyor. Kaya duvarlarındaki bu gravürlerden bazıları ikonografi ve üslup açısından açık bir şekilde Mısır kültürüne aitken, bazıları ise sunum metodu ve motifi bakımından Mısır öncesine uygun.”

Resimler sert uçlu bir objeyle duvara vurularak yapılmış fakat aradan geçen binlerce yıldan dolayı artık oldukça zor görülebiliyor. İzlerin arkeolojik olarak kesin olarak kaydedilmesi ve anahatlarının çizimi, bu resimlerdeki dikkate değer bir ikonografiyi ortaya çıkarabildi.

Başlangıçta karışık görünümlü noktalar düzenlemesi, yakından incelendiğinde üç figürün görülebilmesini sağlıyor: yayı olan bir avcı, ellerini kaldırmış dans eden bir adam ve aralarında Afrikan devekuşu.

Taslak çizimlerle kaya resmindeki üç figür belirlenebiliyor: elinde yay olan bir avcı (sağda), kuş maskıyla dans eden bir adam (solda), devekuşu (ortada).

Prof. Morenz, “Okçu, uçamayan büyük bir kuşu avlarken betimlenmişken, diğer adam ise ellerini kaldırarak av dansı yapıyor olarak tanımlanabilir.” diyor. Dans eden adam muhtemelen bir kuş maskesi takıyor. Bu sahne, dünyanın birçok yerinden de bilindiği üzere avcılık, maskeler ve şamanizmin kavramsal dünyasını anımsatıyor. Günümüzde Buşman kabilesi de devekuşu avını bu şekilde yapıyor.

Mısır arkeolojisinde bu av ve dans sahneleri yeni!

Prof. Morenz, “Bu sosyal uygulama ve bununla ilişkili fikirler kompleksi Mısır’da neredeyse hiç incelenmedi.”

“This social practice and the associated complex of ideas have barely been looked at in Egyptology,” says Prof. Morenz.

elleri havada  ve dans eder biçimde betimlenmiş kadın figürleri ve kuş maskları MÖ 4. binyıldan gelmekte ve birkaç yıl önce Hierakonpolis’te bazı kil masklar bulunmuştu. Bu buluntular, Qubbet el-Hawa’nın kaya resimleri ile şaşırtıcı tutarlılık göstermekte.

Bu resimler, Antik Yakın Doğu ve hatta Güney Avrupa Neolitik Dönemi ile Eski Mısır kültürünü birbirine bağlayabilir. Fakat bulguların daha yakından ve daha detaylı bir şekilde incelenmeye ihtiyacı var.

Sibirya’da 4000 Yıllık Şamanik Çizimler Bulundu

Polonya’da Tahtadan Yapılmış 9000 Yıllık Şamanik Mızrak Bulundu

Bonn University. 22 Mart 2017.