13.000 Yıl Önce Avcı Toplayıcılar Mızrak Yapmak İçin Balmumu Kullanmış

13.000 yıl önce Kuzey Avrupa’daki avcı toplayıcılar, balıkçılık amacıyla ürettikleri kemik uçlu mızraklarını saplara takmak için balmumu kullanıyordu.

Almanya’da bulunan yaklaşık 13.000 yıllık kancalı kemik ucuna yapılan kimyasal analizler, fotoğrafta sol tarafta kalan kısmına yapıştırıcı olarak balmumu sürüldüğünü gösteriyor. F: Antiquity

Avrupa’nın balıkçı ve avcı toplayıcı insanları, günümüzden 13.000 yıl önce kemikleri kazıyarak sivri uç üretiyor ve bu uçları balmumu ile bir sapa takarak balıkçı mızrağı yaratıyordu. Almanya’da bulunan yaklaşık 13.000 yıllık kancalı kemik ucuna yapılan kimyasal analizler, kemik ucunun arka kısmına yapıştırıcı olarak balmumu sürüldüğünü gösteriyor. Araştırmaya göre bal arıları, buzulların geri çekilmesiyle birlikte düşünüldüğünden çok daha önce Kuzey Avrupa’ya geldi ya da balmumunun ticareti uzun mesafeler arasında yapılıyordu.

Balmumunun bir çeşit yapıştırıcı olarak kullanılarak bu sayede karmaşık aletler üretmenin Afrika’daki Paleolitik insanlar için yaygın bir kullanım olduğu biliniyor. Araştırmalar bu yöntemle üretilen aletlerin Afrika’da 40.000 yıl önce dahi yaygın bir şekilde kullanıldığını gösteriyor. Ancak aynı durum Avrupa’nın avcı toplayıcı toplulukları için geçerli değil.

Avrupa için Almanya’da keşfedilen bu mızrak, bu yöntemle üretilmiş ilk örnek durumunda. Çalışma, bu bilgiler ışığında balmumunun alet üretiminde kullanımının Avrupa’da holosen döneme geçiş aşamasında yaygınlaşmış olabileceğine işaret ediyor.

Balmumu ticaret ürünü olabilir

Balmumunun nereden geldiği şu an için bilinemiyor. Araştırmacılar, iklimsel koşullar düşünüldüğünde Akdeniz bölgesinin bal arıları ile tanışmasının zannedilenden daha önce olmuş olabileceğini düşünüyor. Bilinen tarihlerle Yakındoğu ve Avrupa balmumu ve bal ile 9000 yıl önce tanışmıştı.

Ekip, bu teori düşünüldüğünde, kuzeyli avcı toplayıcıların balmumunu Akdeniz’e uzanan ticaret ağları vasıtasıyla Kuzey Avrupa’ya getirmiş olabileceklerini öne sürüyor. Bahsedilen dönemde avcı toplayıcı grupların birbirleri ile geniş bölgelerde iletişim halinde olduğu bilinen bir gerçek.

Aslında kemik ucun keşfi yeni bir şey değil. Yeni olan, 1930’larda keşfedilmiş olan mızrak üzerindeki yeni yöntemler. Alet üzerinde yapılan yeni kimyasal ve mikroskobik incelemeler sonucunda, uç üzerinde ezilmiş odun kömürü ile karıştırılmış balmumu saptandı. Araştırmacılar kömürün kullanım amacının balmumunun kırılgan olmasını engellemek amacı taşıdığını belirtiyor.

Çayönü ve Çatalhöyük’te Balmumu Kalıntısı Bulundu

Neandertaller İlk Yapışkanı Nasıl Yapmış Olabilir?

Bugüne Kadar Keşfedilmiş Bilinen En Eski 7 Gıda

Science News. 6 Ekim 2017. 

Makale: Baales, M., Birker, S., & Mucha, F. (2017). Hafting with beeswax in the Final Palaeolithic: a barbed point from Bergkamen. antiquity, 91(359), 1155-1170.