Yıllar Önce Kaçırılan İmparator Heykeli Artık Antalya’da

Yıllar önce Türkiye’den kaçırılarak ABD’de bir koleksiyonerde ve müzayede evlerinde tutulan kültürel varlıklar Türkiye’ye iade edildi.

Aralarında Roma İmparatoru Lucius Verus’un bronz heykeli ve Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli sütunlu lahit parçalarının da bulunduğu kültür varlıkları, Türkiye’ye iade edildi. Söz konusu kültürel varlıklar arasında, Anadolu’daki antik kentlerden yağmalanarak ABD’ye kaçırılan Attis heykelciği, Apollon heykelciği, Kusura tipi idol ve düver pişmiş toprak levhası da yer alıyor.

ABD’de bir koleksiyoner ile yine ABD’de iki farklı müzayede evinden teslim alınan eserler, Türkiye’ye iade edildi. Eserler, New York Kültür ve Tanıtma Müşavirliği tarafından teslim alınarak, 22 Ekim’de hava yoluyla Antalya’ya ulaştırıldı.

(İlgili: Türkiye’den Kaçırılan Altın Taç ve Keçi Figürü Ankara’da Ziyarete Açıldı)

Antalya Müzesi’nde koruma altına alınan dokuz parçadan oluşan 6 eser, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un katıldığı törenle tanıtıldı ve ziyaretçilere açıldı.

Bakan Ersoy, yaptığı konuşmada, yıllar önce bulunduğu topraklardan ayrılan eserlerin, önemli emekler ve hukukun üstünlüğü ilkesi çerçevesinde yeniden ait olduğu yere iade edildiklerini söyledi.

Anadolu’dan kaçak yollarda yurt dışına çıkarılan kültürel varlıklar, Kültür ve Turizm Bakanlığı birimleri, Antalya ve Burdur Müze Müdürlükleri, Manhattan Bölge Savcılığı ile Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Biriminin ortak çabalarıyla Türkiye’ye getirildi.

Önemli kültürel varlıklar

Antik döneme ait bronz döküm heykellerin birçoğu, zaman içinde eritilip başka eserlerde kullanıldığı için bronz heykeller genellikle günümüze kadar ulaşamıyor. Dolayısıyla Roma imparatoru Verus’un heykeli, günümüze ulaşabilen gerçek boyutlu nadir bronz heykellerden biri olma özelliğini taşıyor.

50 yıllık bir çalışmanın ürünü

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, “Prof. Dr. Jale İnan, 1970’li yıllarda Burdur’da yer alan başka bir bronz heykel buluntusundan haberdar oluyor. Söz konusu heykeli, ABD’de gördüğü örneklerle karşılaştırdığı zaman, kökenlerinin Burdur sınırları içinde yer alan Boubon Antik Kenti olduğunu anlıyor. Bunun üzerine alanda kazılara başlıyor ve sergide yer alan heykeller ile alanda bulduğu heykel kaidelerinin üstündeki yazıtları eşleştiriyor. Bu çalışması dünya çapında kabul görüyor. Ama bütün bu çabalar, eserlerin ülkemize iadesi için yeterli olmuyor.” diyor.

Prof. Dr. Jale İnan’ın çalışmaları, gazeteci Özgen Acar’ın araştırmalarıyla sağladığı bilgilerden yola çıkan Kültür ve Turizm Bakanlığı’nda görevli uzmanlar, söz konusu kültürel varlıkların iadesi için dosya hazırladı.

Hazırlanacak dosya kapsamında, arşiv ve uluslararası yayın taramaları yapılarak, saha çalışmalarıyla doğrudan dönemin şahitleriyle görüşüldü. Ayrıca Prof. Dr. Ramazan Özgan ve Prof. Dr. Ertekin Doksanaltı da konu hakkında bilimsel raporlar hazırladı. Yapılan araştırmaların sonuçları ve hazırlanan raporlar, Manhattan Bölge Savcılığı ve Amerikan İç Güvenlik ve İstihbarat Birimi’ne iletildi.

ABD’li bir koleksiyonerde, Burdur’un Boubon Antik Kenti’nden ülke dışına kaçırıldığı belirlenen Roma İmparatoru Lucius Verus’un gerçek boyutlu bronz heykeli ve Antalya’daki Perge Antik Kenti kökenli Roma dönemine ait dört parçadan oluşan sütunlu lahit, iadesi istenen eserler arasındaydı.

Bakan Ersoy, “Bizden heykelin kaidesi üzerinde kalan ayak izleri ile heykelin ayak uzunluğunu kıyaslamamız istendi. Kaçakçılık Dairemizle iç içe çalışan Burdur Müzesi uzmanlarımız ölçümleri yeniledi ve çalışmaları fotoğraflarla belgeledi. Heykelin ayak ölçüsüyle bizim alanda aldığımız ölçünün tuttuğunu teyit ettik. Bu haberin ardından eserin ait olduğu topraklara geri dönmesinin önünde bir engel kalmadı.” diyor.

Yürütülen çalışmalarda Batı Anadolu’da MÖ 3. binde yaygın olarak görülen, şematize edilmiş kadın figürlerinden, erken Tunç Çağı’na tarihlendirilen mermer ‘Kusura tipi idol’ ile Balıkesir’den kaçak yollarla ülke dışına kaçırıldığı belirlenen gümüş Apollon heykelciği ABD’deki müzayede evinde tespit edildi.

Oturur şekilde tasvir edilmiş Attis heykelciği ve Isparta’nın Pisidia Antiokheia Antik Kenti’e ait pişmiş toprak levha ise başka bir müzayede evinde ortaya çıktı.

Anadolu’dan kaçırıldığı belirlenen dört eserin de satışı durduruldu. Toplamda dokuz parçadan oluşan altı eser Türkiye’ye iade edildi.

Yeniden Türkiye’ye kazandırılan eserlerinin Balıkesir, Afyonkarahisar ve Burdur kökenli olduğunu kaydeden Ersoy, bilgi ve belgelerin ABD’ye iletilmesi sonrasında tamamlanan soruşturmalar kapsamında eserlerin ait olduğu topraklara iade edildiğini söyledi.