UNESCO, Diyarbakır Surlarındaki Restorasyonu Durdurdu

2015 yılında Efes Antik Kenti ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne giren Diyarbakır surlarında yürütülen restorasyon çalışmaları, arkeolojik izlerin silindiği gerekçesiyle UNESCO tarafından durduruldu.

Diyarbakır’ın tarihi surlarını 2015 yılında Dünya Miras Listesi’ne alan UNESCO, yapılan restorasyon çalışmalarını, surların üzerindeki arkeolojik izleri yok ettiği gerekçesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı aracılığıyla durdurdu. UNESCO tarafından restorasyon yerine surların bütün olarak korunması için konservasyon yapılması ve bilim kurulu oluşturularak, master plan hazırlanması istendi.

Yanlış restorasyon yapıldı

Diyarbakır’ın yaklaşık 1.700 yıllık tarihi surlarında 2014 yılında restorasyon çalışması yapıldı. Çalışmalar sürdürülürken, surların Dünya Miras Listesi’ne aday gösterilmesi dolayısıyla kente gelen UNESCO uzmanı, restorasyonun doğru olmadığı ve tarihi yapıların eski haliyle korunması gerekirken, arkeolojik izlerinin yok edildiği yönünde rapor hazırladı.

(Diyarbakır’da Asur’un Yıkımını Anlatan Tablet Bulundu)

UNESCO yetkilileri, rapor üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan surlarda yapılan restorasyon çalışmalarının durdurulmasını istedi. UNESCO tarafından restorasyon yerine surların bütün olarak korunmasına yönelik konservasyon yapılması, bunun için bilim kurulu oluşturulması ve master planı hazırlanması talep edildi. Dünya Miras Listesi’ne 2015 yılında alınan Diyarbakır Surları ve Hevsel Bahçeleri için restorasyonun durdurulmasının üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen master planının hazırlanmadı.

Burçlar tahrip oldu

Kentte, 2015 yılının Kasım ayı ile 2016 yılının Mart ayı arasında yapılan hendek- barikat operasyonları sırasında tarihi surların burçlarında tahribat meydana geldiği görüldü. Benu-Sen, Nur ve Yedikardeş burçlarında bulunan mazgal ve geçitlerde de tahribat oluşurken, burçların üzerinde çöplerin biriktiği gözlendi. Surların Yedikardeş burcu ile Mardinkapı bölgesi arasında yer alan, Bizans dönemine ait ve bu dönemden izler taşıyan üst geçitte de ciddi tahribat oluşurken, bazı pencere ve mazgallardaki taşların söküldüğü ya da kendiliğinden yıkıldığı görüldü.

(Diyarbakır’daki Gizemli Mithras Tapınağı: Yrd. Doç. Dr. Aytaç Coşkun Röportajı)

Yetkililer, tarihi surlardaki restorasyon çalışmalarının 2014 yılında, UNESCO’dan gelen taleple durdurulduğunu, master planı için bilim komisyonu oluşturulduğunu ve 2018 yılı yatırım programına korumaya yönelik çalışmanın dahil edildiğini söyledi. Yetkililer, ayrıca 56 burç ve 4.300 metrelik alan için proje çalışmalarının sürdürüldüğünü ve bu yıl Yedikardeş, Nur ile Benu-Sun burçlarında restorasyon yapılacağını kaydetti.

 

Diyarbakır Surları

Dicle Nehri Vadisi’nden 100 metre yükseklikte konumlanan ve birbirini tamamlayan iç ve dış kaleden oluşan Diyarbakır Kalesi ve Surları, kente egemen olan 30’a yakın uygarlığın mimari karakterlerini, dönemlerinin sanatsal üsluplarını yansıtan oyma ve kabartma motifleri ile görülebildiği tek örnek. Diyarbakır Kalesi ve Surları geçirdikleri tarihi dönemlerin en önemli yazılı belgelerini bulunduran ve insan eli ile yapılan en görkemli ve büyük anıtsal yapılardan biri. Sur duvarları boyunca, Dağ Kapı, Urfa Kapı, Mardin Kapı ve Yeni Kapı olarak adlandırılan, 4 ana giriş bulunmakta. Siyah bazalt duvarlar Ortaçağ askeri mimarisinin önemli örneklerinden. Duvarlar 10-12 metre yüksekliğinde ve 3-5 metre genişliğinde.

Diyarbakır’ın simgesi niteliğinde olan surların ilk defa MÖ 4.000 – 3.000 yıllarında Huriler tarafından bugünkü İçkale’nin olduğu yerde yapıldığı düşünülüyor. Ancak bu surlardan günümüze yok denilecek kadar az kalıntı gelebildi. Bugünkü surlar MS 346 yılında İmparator II. Constantinius tarafından yaptırıldı.


DHA

Arkeofili editöryel servisi. İletişim: arkeofili@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login