Tokat’taki Komana Antik Kenti’nin Mutfağına Dair Önemli Bilgiler Öğrenildi

Tokat’ta 2009 yılından beri kazıları sürdürülen Komana Pontika Antik Kenti’nin mutfağı hakkında önemli bilgilere ulaşıldı.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Mimarlık Fakültesi Yerleşim Arkeolojisi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Burcu Erciyas, Komana’daki arkeolojik kazıların Tokat’ın tarımsal üretim açısından zenginliğine ve gastronomisine ışık tuttuğunu belirtti.

Erciyas Komana Antik Kenti’nin mutfağına dair elde ettikleri bilgileri şöyle aktardı:

“Ocak ve depolama alanlarından elde edilen verilere göre, bugün olduğu gibi Tokat’ın verimli ovalarında çok çeşitli ürünler yetiştirilebilmekteydi. Komana’daki ocak ve depolama alanlarından buğday, arpa, baklagillerin yanı sıra daha az rastlanan üzüm, nar, incir, kızılcık, kavun, çitlembik, alıç, kiraz, zeytin ve erik ile üretim altyapısı gerektiren nohut gibi ürünler, ceviz ve fındık gibi yemişlere dair veriler toplandı. Az sayıda pirinç tanesi ile üretimi zor ve daha çok ithal edilerek elde edilen ürünler de bulunmuştur. Buluntular, hayvan olarak en fazla koyun ve keçi, ikinci olarak sığır, üçüncü olarak da domuz türlerinin oluşturduğu memeli türlerine yönelimi göstermektedir. Tavuğun da gözlemlendiği kazılarda balıkçılık ile yaban hayvanlarından özellikle keklik ve tavşanının tüketildiği görülmüştür. Bu dönemde kekliklerin seramikler üzerinde görülmesi, tavşanın ikonografide yer alması, av hayvanlarının Komana’nın sofralarındaki önemini vurgulamaktadır.”

Erciyas, çalışmalarında Komana’nın gastronomik çeşitliliğinin kanıtlandığının altını çizerek, et kullanılarak yapılan yemekler, tahıllardan elde edilen karbonhidratlı gıdalar, av hayvanları ile hazırlanan yahnilerin yanında meyve, yemiş, hatta unlu gıdalarda çeşni olarak kullanılan çörek otunun Komana’nın mutfağını tanımladığını anlattı.

“Meyveler çoğu zaman yaş, üzüm gibi bazıları da çeşitli ürünlere dönüştürülerek kış boyu kuru veya yan ürün olarak tüketilmiş olmalı.” diyen Erciyas, şunları kaydetti:

“Az sayıda pirincin varlığı, tüketiminin bu dönemde işaretidir. Günümüzde meyve ve sebze çeşitlerine ulaşmak çok kolaydır ama yalnızca bir yüzyıl öncesinde bile ürünler ancak mevsiminde tüketilebilmekte, iklim şartlarına bağlı olarak kısıtlı üretim yapılabilmekte, sağlıklı beslenme şartları zorlukla sağlanabilmekteydi. Bu tür şartlarda Komana’da elde edilen ürün çeşitliliğine dair veriler, Tokat’ın günümüzde olduğu gibi verimli arazileri ve tarıma elverişli iklim şartları ile açıklanabilir.”

Komana Pontika Antik Kenti

Mitridat Krallığı’nın yönetiminde önemli bir kültür merkezi olan ve Roma İmparatorluğu döneminde de özerkliğini koruyan Komana Pontika, Anadolu tanrısı Ma’ya adanmış kutsal bir alandı. Aynı zamanda ticaret merkezi olan bölge, o dönemde kutsal alanda düzenlenen festivaller, zengin pazar yeri ve kenti çevreleyen verimli arazisiyle Anadolu’nun tüm bölgelerinden ziyaretçi çekiyordu.

ODTÜ ve TÜBİTAK tarafından da desteklenen Komana Pontika Arkeolojik Araştırma Projesi, Orta Karadeniz bölgesinin klasik çağ kenti Komana Pontika’nın konumunu belirlemek ve kentsel dokusunu anlamak amacıyla 2004 yılında uygulamaya konulmuştu. Gümenek Hamamtepe bölgesindeki yüzey araştırmalarının ardından antik kentin gün yüzüne çıkartılması için kazı çalışmaları başlatılmıştı.

AA