Suudi Arabistan Çölünde Gerçek Boyutlu Deve Oymaları Keşfedildi

Suudi Arabistan çölünde gerçek boyutlu deve oymaları bulundu, ancak arkeologlar bunları kimlerin, ne zaman yaptığından emin değil.

Arkeologlar, Suudi Arabistan’ın Nafud çölünün güney sınırına yakın bir kayanın üzerinde develeri tasvir eden bir grup oymayı belgeledi. Archaeological Research in Asia dergisinde yayımlanan bir araştırmaya göre, bu anıtsal sanat eseri, binlerce yıl önce Arap Yarımadası çölünün bu bölgesinde dolaşan, ancak hiçbir zaman bilimsel bir isim almayan, nesli tükenmiş bir tür olan gerçek boyutlu yabani develeri tasvir ediyor.

Sahout adı verilen alan bir süredir diğer arkeologlar tarafından da tanınıyor olsa da, ilk kez birileri kayalardaki deve oymalarını fark etti. Almanya’daki Max Planck Jeoantropoloji Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacı olan çalışmanın baş yazarı Maria Guagnin, “Bu site hakkında başka bir makaleden bilgi aldık; ancak konumu kesin olmadığından paneli bulmak zordu ve burası gezinmesi kolay bir manzara değildi.” diyor.

(İlgili: Suudi Arabistan’da Neolitik Döneme Ait Deve Oymaları Bulundu)

Tek zorluk kum tepelerindeki kayayı bulmak değildi. Oymalar, develerin üzerinde denk gelen daha yeni gravürlere sahip olduğundan, sanat eserinin hangi kültür tarafından ve ne zaman yaratıldığını çevreleyen bir gizem katmanı daha var.

Guagnin, “Yüzeydeki çıkıntılar birçok farklı döneme ait yoğun bir kaya sanatı kümesi içeriyor. Oymaların çeşitli aşamalarda yapıldığını ve stilistik olarak farklı olduğunu görebilirsiniz.” diyor. Ayrıca oymaların çoğunun yarıkların içinde yapılmış olması da onlara erişimi zorlaştırıyor ve radyokarbon tarihlemesini zorlaştırıyor.

Ancak araştırmaya göre, yakındaki iki açma ve iki ocağın radyokarbon tarihlemesi, Sahout bölgesinin Pleistosen (2,6 milyon ila 11.700 yıl önce) ile Orta Holosen (7.000 ila 5.000 yıl önce) arasında defalarca iskan edildiğini gösteriyor.

Hayvanların kürklerini ve cinsiyetlerini tasvir eden oymaların natüralist üslubu da onların ne zaman yaratıldığına dair ipuçları veriyor. Guagnin, “Güzelce oyulmuş develerin en dikkat çekici yanı, çoğunun erkek olması. Oymalardan bazıları, erkek devenin ağzından sarkan [dişileri cezbetmek için kullanılan] bir organ olan dulalarını gösteren develeri içeriyor.” diyor.

Yalnızca bu sembolizme dayanarak araştırmacılar, sanatın çiftleşme mevsiminde yapılmış olabileceğini öne sürdüler. Bu aynı zamanda kızgınlık olarak da bilinir ve Veterinary World’e göre Kasım ile Mart ayları arasında gerçekleşir. 

Guagnin, “Ayrıca vahşi develer henüz kürklerini değiştirmemişlerdi ve hâlâ kışlık tüyleri vardı.” diyor.

Bu sitenin önemini anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Guagnin, “Bilinen bir su kaynağı yok, dolayısıyla insanları buraya getiren başka bir şey olabilir. Belki de başka bir yere giderken iyi bir durak noktasıydı. Önemli bir yer olmalı ama şu anda neden olduğundan emin değiliz.” diyor.

Sahout, Suudi Arabistan’da deve oymalarının bulunduğu tek yer değil. 2018 yılında arkeologlar, Suudi çölünün kuzeybatısındaki Al-Jouf eyaletinde 2.000 yıllık gerçek boyutlu deve oymalarından oluşan bir “geçit töreni” keşfettiler.

Live Science. 29 Eylül 2023.

Makale: Guagnin, M., Shipton, C., Stileman, F., Jibreen, F., AlSulaimi, M., Breeze, P. S., … & Petraglia, M. (2023). Before the Holocene humid period: Life-sized camel engravings and early occupations on the southern edge of the Nefud desert. Archaeological Research in Asia, 36, 100483.