Roma İmparatorları İlk Yıllarında Ölüm Riski Altındaydı

Roma imparatorları ilk yönetim yıllarında yüksek oranda ölüm riskiyle karşı karşıya kalmıştı, ancak bu risk takip eden yedi yıl içinde yavaş yavaş düşüyordu.

İstatistiksel olarak modellendiğinde, imparatorların saltanatlarının başlangıcından ölümlerine kadar geçen süre, güvenilirlik tekniklerinde görülene benzer bir şekilde bir örüntü izlemişti.

Tarihsel kayıtlar, birleşik Roma İmparatorluğu’nun 69 yöneticisinin 43’ünün (%62) suikast, intihar veya savaş sırasında şiddetli ölümler yaşadığını gösteriyor.

Tarihsel kayıtlar, tipik olarak her ölümü sadakat ve servet gibi bireysel katkıda bulunan faktörlerin yanı sıra tek ve rastgele bir olay olarak inceler. Ancak her imparatorun saltanatının ölmeden önce ne kadar sürdüğüne dair ortak, altta yatan örüntüler olup olmadığı bilinmiyor.

(Roma İmparatorlarının Suikaste Uğramasının Tuhaf Sebebi)

Joseph Saleh, mühendislikteki bileşenlerin güvenilirliğini test etmek için sıklıkla kullanılan istatistiksel yöntemleri uygulayarak, bir imparatorun saltanatının başlangıcı ile daha sonraki ölümleri arasındaki tipik süreyi modelledi. Saleh, bu modelleme sonucunda, mühendislikteki bileşenlerin görünüşte rastgele başarısızlıkları ile imparatorların görünüşte rastgele ölümleri arasında paralellikler buldu.

Saleh, “Mühendislikte, bir bileşenin veya işlemin güvenilirliği, belirli bir zamanda hala çalışır durumda olma olasılığı olarak tanımlanır. Bir bileşenin veya sürecin başarısız olması için geçen süreye, onun başarısızlık zamanı denir ve bu, Roma imparatorlarının şiddet içeren ölüm zamanına benzerlikler gösteriyor.” diyor.

Dr. Saleh, Roma imparatorlarının saltanatlarının ilk yılı sırasında yüksek oranda şiddetli ölüm riskiyle karşı karşıya olduğunu keşfetti. Bu, mühendislik bileşenlerinin, genellikle amaçlandığı gibi işlev görememesinin bir sonucu olarak erken arızalandığında da görülen bir modeldi.

Ölüm riski sekizinci yılda stabil hale geliyordu, ancak 12 yıllık yönetimden sonra tekrar artıyordu. Tıpkı mühendislikte yorgunluk, korozyon veya yıpranma nedeniyle bileşenlerin başarısızlığına benzer bir model gibi. Veri noktaları bir grafik üzerinde hizalandığında, Roma imparatorlarının başarısızlık oranı, mekanik ve elektrikli bileşenlerle yaygın olarak görülen bir model olan küvet benzeri bir eğri gösteriyordu.

Dr. Saleh, “Bir Roma imparatorunun (400 yıl boyunca ve çok değişen bir dünyada) şiddetli ölümü gibi alışılmadık ve tehlikeli görünen rastgele bir sürecin, mühendislikte yaygın olarak kullanılan istatistiksel bir model tarafından oldukça iyi bilinen sistematik bir yapıya sahip olması çok ilginç.” diyor.

“Tek tek alındıklarında rastgele olaylar olarak görünseler de, bu sonuçlar her imparatorun ölümüne kadar olan süreyi yöneten altta yatan süreçler olabileceğini gösteriyor.”

Veriler, Roma imparatorlarına dair hakemli bir çevrimiçi ansiklopedi olan De Imperatoribus Romanis’ten elde edildi. Saleh, verilerin sınırları konusunda uyarıyor. Çünkü eski tarihi kaynaklar genellikle tutarsız ve ölümün kesin nedenleri kayıtlar arasında farklılık gösterebiliyor.

Daha ileri çalışmalar, imparatorların neden tekrar tekrar şiddet içeren bir sonla karşılaştığını ve diğer tarihsel olayların da bu şekilde analiz edilip edilemeyeceğini gösterebilir.

Phys. 23 Aralık 2019.

Makale: Joseph Homer Saleh. 2019. Statistical reliability analysis for a most dangerous occupation: Roman emperor. Palgrave Communications.