Neandertaller Düşündüğümüzden Binlerce Yıl Önce Avrupa’dan Kayboldu

Yeni araştırmaya göre, Avrupa’daki son Neandertallere ait olduğuna düşünülen kalıntılar, bir zamanlar tahmin edilenden binlerce yıl daha eski.

Yakın akrabalarımız Neandertallerin, Avrupa’da tam olarak ne zaman ortadan kaybolduğu hararetle tartışılıyor. Modern insanların Afrika’dan göç etmesinden kısa bir süre sonra, yaklaşık 40.000 yıl önce Neandertal soylarının tükendiği düşünülüyor. 

Ancak Belçika’nın Spy Mağarası’nda bulunan kalıntılarla ilgili önceki çalışmalar, kalıntıların yaklaşık 37.000 yıl öncesine kadar mağarada yaşayan Neandertallere ait olduğunu gösteriyordu. Dolayısıyla bu Neandertallerin, Avrupa’nın en son hayatta kalan Neandertaller olduğu düşünülüyordu.

Ancak Belçika, İngiltere ve Almanya’daki uzmanlar, daha önce analiz edilen örneklerin, kontaminasyon nedeniyle güvenilmez tarihler verebileceğinden şüpheleniyorlardı.

Uzmanlar, sıvı kromatografi ayırma tekniği olarak bilinen bir işlemi kullanarak Neandertal kalıntılarından tek bir amino asiti ortaya çıkardı. Araştırmacılar, tutkal benzeri kontaminasyona sebep olacak malzemelerden arınmış kalıntıların tarihlenmesi ve tekrardan analiz edilebilmesi için bu yöntemi kullandılar.

(Neandertallerin Yok Oluş Sebebine Dair Bilimsel Bakış Değişti)

Uzmanlar, kalıntıların kontamine olması ile örneklerin, 10.000 yıla kadar “yanlışlıkla genç” olarak tarihlendirildiği anlamına geldiğini belirtiyor.

Araştırmacılar daha sonra Belçika’daki diğer iki arkeolojik alan olan Fonds-de-Forêt ve Engis’te bulunan kalıntıları tarihlendirdiler ve kalıntıların Spy Cave’de bulunanlara benzer bir yaşta olduğunu buldular.

Belçika’nın Scladina Mağarası Arkeoloji Merkezi’nde arkeolog olan Grégory Abrams, yaptığı açıklamada, “Tüm bu Belçika’daki örneklerin tarihlendirilmesi, Neandertallerin anlaşılmasında ve tanımlanmasında önemli bir rol oynadıkları için çok heyecan vericiydi.” diyor.

Uzmanlar, bu en son radyokarbon tarihlerine dayanarak, Neandertallerin önceden tahmin edilenden çok daha erken bir zamanda, tahminen 44.200 ila 40.600 yıl önce bölgeden kaybolduğunu ifade ediyor. 

Aix-Marseille Üniversitesi’nden araştırmanın baş yazarı Thibaut Devièse, “Bu yeni çalışma, bize Neandertallerin Avrupa’da neslinin ne zaman tükendiğine dair daha fazla ipucu veriyor.” diyor.

“Neandertallerin Batı Avrupa’daki son görülmeleri ve özellikle Spy Mağarası’ndaki bazı bireyler için tartışmalar vardı.” diye açıklıyor.

PalaeoChron araştırma projesini yöneten Oxford Üniversitesi’nde profesör olan Tom Higham, yaptığı açıklamada, “Tarihlendirme, arkeolojide çok önemlidir. Güvenilir bir kronoloji çerçevesi olmadan, 45.000 yıl önce bizim Avrupa’ya göç ettiğimizde ve Neandertallerin ortadan kaybolmaya başladığında Neandertaller ile Homo sapiens arasındaki ilişkileri anlayacağımızdan gerçekten emin olamayız.” diyor.

Higham, “İşte bu yüzden bu yöntemler çok heyecan verici, çünkü çok daha doğru ve güvenilir tarihler sağlıyor.” diye ekliyor.

Devièse, bu Neandertal örnekleri için daha doğru tarihlerin önemli bir soruyu yanıtladığını, ancak aynı zamanda Neandertallerle erken modern insanların ne kadar süre aynı coğrafyayı paylaştığı gibi yeni soruları da ortaya çıkardığını söylüyor.

“Neandertallerin Avrupa’da ne zaman ortadan kaybolduğunu artık daha kesin olarak biliyoruz ancak bu iki türün ne kadar süre birlikte yaşadıklarını açıklığa kavuşturmak için anatomik olarak modern insanların ne zaman geldiğini yine aynı şekilde sağlam yöntemlerle doğrulamamız gerekiyor.” diye ekliyor.

CNN. 9 Mart 2021.

Makale: Devièse, T., Abrams, G., Hajdinjak, M., Pirson, S., De Groote, I., Di Modica, K., … & Higham, T. (2021). Reevaluating the timing of Neanderthal disappearance in Northwest Europe. Proceedings of the National Academy of Sciences, 118(12).