Mor Gabriel Manastırı

Yazar: Begüm Bozoğlu on 29 Eylül 2023

Süryani Ortodoks cemaati için önemli bir dini merkez olan Mor Gabriel Manastırı, Mardin Midyat yakınlarındaki Tur Abdin bölgesinde bulunuyor.

“Rahiplerin Meskeni” anlamına gelen ve Süryanice’de “Dayro d’Umro” isminden türetilen Deyr-el Umur ve bu ifadenin Türkçe uyarlamasıyla “Deyrulumur” ismiyle de biliniyor. “Mor Gabriel Manastırı” adı ise Turabdin Metropoliti Mor Gabriel’in (634-668) adından geliyor.

Mor Gabriel Manastırı, Mor Hananyo Manastırı ile birlikte Süryani Ortodoks Kilisesi’nin en önemli manastırı. Temelleri 397 yılında Mor Şmuel ile Mor Şemun tarafından atılan ve kısa sürede tamamlanan yapı, 615 ve 1049’da Metropolitlik Merkezi konumundaydı.

Manastırın içerisinde Büyük Kilise, Mor Gabriel İnziva Odası, Thedora Kubbesi, İnziva Kulesi, Azizler Evi, Kırk Şehitler Mabedi, Mor Gabriel Mezarı, Elçiler Evi, Manastır Avlusu gibi bir çok bölüm bulunuyor. Aynı zamanda manastırın duvarları ve kapıları taş oymacılığının en güzel örneklerini sunuyor.

Mor Gabriel Manastırı, 2021 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilen Tur Abdin’deki dokuz kilise ve manastırdan biri oldu. Hâlâ aktif bir dini merkez olarak kullanılmakta olup, hem yerel Süryani cemaati hem de tüm ziyaretçiler için önemli bir turistik ve dini destinasyon olarak kalmaya devam ediyor.