Moğolistan’da İlteriş Kağan’ın Anıtı ve Yazıtı Bulundu

Moğolistan’da Kültekin ve Bilge Kağanın babası İlteriş Kutluğ Kağan’ın anıt kompleksi ve yazıtı bulundu. Yazıt, Türk ve Soğd dillerinde yazılmış.

Yazıt, Uluslararası Türk Akademisi ve Moğolistan Arkeoloji Enstitüsü’nün Nomgon Vadisi’ndeki ortak bilimsel arkeolojik araştırmalar sırasında bulundu.

Moğolistan’ın Ötüken bölgesindeki Hangai Jote’de, İlteriş Kutlug Kağan’ın bir anıt kompleksi ve yeni bir yazıt bulundu. Yazıtın, Türk ve Soğd dillerinde yazılmış olduğu açıklandı.

(İlgili: Moğolistan’da 1300 Yıllık Türki Anıtsal Mezar Keşfedildi)

Uluslararası Türk Akademisi yaptığı açıklamada, “Türk Kağanlığı’nın kurucusu atamız Bars Bey Kağan’ın kayınpederi İlteriş Kağan adına dikilen anıtı, Türk Akademisi ve Moğolistan Arkeoloji Enstitüsü işbirliğiyle bulduk.” dedi.

Türkiye Akademisi Başkanı Darhan Kidirali, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Detaylı bilgi Ulan Batur’daki basın merkezinde açıklanacak.” dedi.

“Müjde! Uluslararası Türk Akademisi ile Moğolistan Arkeoloji Enstitüsünün Ötüken bölgesinde yürüttüğü bilimsel keşif çalışmaları sonucunda Kültekin ve Bilge Kağanın babası İlteriş Kutluğ Kağanın Anıt Kompleksi ve yazıtı bulundu. Detaylı bilgini yarın Ulanbator’da yapılacak olan Basın toplantısında duyuracağız. Kutlu olsun!”

19. yüzyılın sonlarında bulunan Orhun yazıtları, Türklerin kökenini, tarihini, kültürünü ve diğer Türk boylarıyla ilişkilerini anlamak için önemli bir kaynak olan anıtlardı.

Bu Runik harfli Türk yazıtları, bilinen en eski yazılı Türk eserleri olma özelliğini taşıyor. Ayrıca yazıtlar bilinen ilk Türk alfabesi ile yazılmış. İki Türk şehzadesi Kül Tigin ve Bilge Kağan onuruna dikilmişlerdi. Kül Tigin yazıtını kardeşi Bilge Kağan, Bilge Kağan yazıtını ise oğlu diktirmiştir. Üçüncü kitabe ise siyasi bir figür olan Bilge Tonyukuk adına dikilmiş. Bu üç yazıt Orhun yazıtlarını oluşturuyor. Hangai Jote’de bulunan anıt külliye ve yazıt, Kül Tigin ve Bilge Kağan’ın babası İlteriş Kutluğ Kağan’a ait. İlteris Kutluğ Kağan, 682 yılında Doğu Göktürk Hanlığı’nın kurucusu.

İlteriş Kutluğ Kağan kimdir?

İkinci Doğu Göktürk Kağanlığı’nın kurucusu olan İlteriş Kutluğ Kağan, aynı zamanda Bilge Kağan ve Kül Tigin’in babasıydı. MS 681-693 yılları arasında hakanlık yaptı.

II. Göktürk devletinin kurucu olan İlteriş Kağan Çin’de doğup büyüdü. 681 yılında 17 arkadaşı ile birlikte Türk devletini yeniden kurmak için harekete geçti. Kısa süre içerisinde pek çok kavimi tek bayrak altında toplayarak Çin’e karşı isyan etti. 682 yılında Göktürk Devleti’ni ikinci kez kurarak ülkenin başına geçti. Saltanatı döneminde düzenlediği 47 seferin 20’sine bizzat katıldığı ve katıldığı hiçbir savaşta yenilgiye uğramadığı rivayet ediliyor.