Libya’da Büyüleyici Mozaiklerle Dolu 1700 Yıllık Roma Villası Bulundu

Antik Romalılar için Libya kıyısında önemli bir ticaret limanı olan Ptolemais’teki 1700 yıllık bir villada, heykeller, mozaikler ve çeşitli objeler gün yüzüne çıkarıldı.

1700 yıllık Antik Roma villasındaki bir fresk. F: Miron Bogacki

Roma’nın Cumhuriyet dönemine kadar uzanan arkeolojik eserler ve 553 adet sesterteus (Antik Roma parası) gümüş ve bronz para bölgedeki yaklaşık 600 metrekare büyüklüğündeki ve 3. yüzyıl tarihlenen villada bulundu.

Sikkelerin birçoğu, evdeki pişmiş toprak kandillerin üretildiği bir odada bulundu. Varşova Üniversitesi’nde Jerzy Zelazowski, sikkelerin bölge zanaatkârlarına ait olabileceğini söylüyor.

Gladyatör savaşının betimlendiği bir kandil. F: Miron Bogacki

Antik şehir, yaklaşık 2300 yıl önce, MÖ 4. yüzyıla girerken Antik Yunanlar tarafından kurulmuştu. Asıl ismi bilinmeyen şehir Ptolemais Krallığı’nın Mısır’daki egemenliği sırasında Ptolemais ismini almıştı.

Ptolemaios Krallığı, MÖ 305 yılında Ptolemaios I Soter tarafından kuruldu. Bölgenin Helenistik kralları, başkent İskenderiye olmak üzere Suriye’den Nubia’ya kadar uzanan geniş bir bölgeye hükmetti. Ptolemais yöneticileri kendilerini Mısır Firavunlarının varisleri olarak ilan ettiler: ünlü Kleopatra’nın babası da Ptolemaios hükümdarı Ptolemy XII Neos Dionysos’tu.

Asklepion heykeli. F: Miron Bogacki

Romalıların gücü artarken Ptolemaois Hanedanı güç kaybetti ve topraklarını Makedonya ile Seleukoslara karşı kaybetti. Ellerinde olanı da kaybetmek istemeyen Ptolemaoisler Romalılara tabi oldu. Babası, egemenliğini korumak için Romalılara bir servet ödemesine rağmen ölümünden sonra Kleopatra en sonunda gücü elinden kaybetti.

MÖ 96 yılında (söz konusu villanın inşasından 400 yıl önce), Ptolemais de dahil bütün Sirenayka vilayeti barış içinde Romalılara teslim edilmişti.

F: Miron Bogacki

Fakat Roma yeni vilayetiyle ilgilenmeyince bölge korsan yuvasına döndü. MS 1. yüzyılda, Roma İmparatorluğu ve Kral IV. Mithradates’in Karadeniz’in güneyindeki küçük Pontus Krallığı arasında yapılan Mithradates Savaşları’na kadar Romalılar Sirenayka’da düzeni sağlamak, yerlileri Romalılaştırmak ve bölgede yaşayan Yunanlar ve Yahudiler arasında büyüyen çatışmaları gidermek için hiçbir çaba göstermedi.

Bronz Roma sikkeleri. F: Miron Bogacki

Tanrı Betimlemeleri

Ortaya çıkarılan mozaiklerin içinde bulunduğu villa, yüzlerce yıl sonra klasik bir Roma peristilyum (sütunlu avlu) düzenlemesinde bir avluya inşa edilmişti. Mozaiklerin en dikkat çekici olanlarından birinde, Kral Minos’un kızı ve efsaneye göre tanrının karısı olacak olan Ariadne ve uyuyan Dionysos tasvir edilmiş.

Dionysus heykeline ait bir baş. F: Miron Bogacki

Bir diğer mozaikte, Achilles’in İskiri adasında, Truva’da öldürüleceğinden korkan annesi tarafından askere alınmamak için kız çocuğu gibi giydirildiği maceralarını anlatan epik şiirler tasvir ediliyor.

Villadaki biri bahçede, diğeri yemek salonunda bulunan diğer iki mozaiğin ismi ”Leukaktios.” Bu isim, muhtemelen yüzyıllar boyunca mesken edilmesi sırasında sahip değişikliğine uğraması sebebiyle daha ileri bir tarihte işlenmişti.

Dionysus ve uyuyan Ariadne’yi tasvir eden mozaik. F: Miron Bogacki

Villa duvarları, geometrik tasarımlarla mermer kaplamaları andıran renkli fresklerle doluydu. Birkaç duvarda da çeşitli kuş türlerinin tasvir edildiği tablolar bulunuyordu.

Yüzyıllar boyunca mesken edinilen bu şık villanın sonu muhtemelen bölgenin baş belası olan depremlerle gelmişti. Özellikle de biri MS 3. yüzyıl ortalarında, diğeri de 365 yılında olan iki depremin evi mahvetmiş olabileceği düşünülüyor: gümüş ve bronz sikkeler evin içindeki yıkım katmanlarının arasında bulundu.

Ptolemaois. F: Miron Bogacki

Ptolemais şehri ise en azından bir süre ayakta kaldı. 428 yılında işgal edilene kadar Sirenayka’ya başkentlik yaptı. İşgalciler Almanya bölgesindeki merkezlerinden aynı şekilde Kuzey Afrika’yı da işgal etmişlerdi. Ptolemais 527’den 565’e kadar Bizans İmparatoru 1. Justinian tarafından yeniden inşa edilecek fakat 7. yüzyılda Araplar tarafından yerle bir edilip tamamen sona erecekti.

Libya’daki Binlerce Yıllık Kaya Resimlerinin Kesin Tarihlemesi Yapıldı

Pompeii’deki Mısır Freskleri, İnsanların Kozmopolit Olduğunu Gösteriyor

Haaretz.com 8 Haziran 2017.