Erken Tarım Topluluklarında Şiddet Yaygındı

Yeni araştırmalar, Kuzeybatı Avrupa’da tarımın benimsendiği birçok Neolitik toplulukta şiddet ve savaşın yaygın olduğunu gösteriyor.

Kuzeybatı Avrupa’dan Neolitik kafatasındaki künt travma örnekleri: (A) Belas Knap, İngiltere (iyileşmemiş); (B) Schöneck-Kilianstädten, Almanya (iyileşmiş); (C ve D) Halberstadt, Almanya (iyileşmemiş).

Arkeologlar, yaklaşık 8.000 ila 4.000 yıl öncesinden kalma 180 bölgeden 2.300’den fazla erken çiftçinin iskelet kalıntılarından onda birinden fazlasının silah yaralanması taşıdığını buldular.

Neolitik çağın barışçıl işbirliğiyle öne çıktığı görüşünün aksine, uluslararası araştırmacılardan oluşan ekip, bazı bölgelerde MÖ 6.000’den MÖ 2.000’e kadar olan dönemin, tüm toplulukların yok edilmesiyle çatışma ve şiddetin doruk noktası olabileceğini söylüyor.

(İlgili: Slovakya’da Hendeğe Atılmış Neolitik İskeletler Bulundu)

Resmi savaş

Bulgular ayrıca, avcılık ve toplayıcılığın yerini alan, ekin yetiştirmenin ve hayvan gütmenin bir yaşam biçimi olarak yükselişinin, resmileştirilmiş savaşın temellerini atmış olabileceğini gösteriyor.

Araştırmacılar, Danimarka, Fransa, Almanya, Britanya, İspanya ve İsveç’teki alanlardan insan iskeleti kalıntılarını incelemek için biyoarkeolojik teknikleri kullandılar.

Ekip, dünyadaki en çok kazılmış Neolitik alan yoğunluğuna sahip Neolitik Kuzeybatı Avrupa’daki şiddet kanıtlarını ilk kez haritalamak için bulguları bir araya getirdi.

Uluslararası ekip, kalıntıları ağırlıklı olarak künt kuvvetin (kesici olmayan bir aletle yapılan darbe) kafatasına uyguladığı yaralanmalara dair kanıtlar açısından inceledi.

Neolitik iskelet kalıntılarında (kırmızı) şiddete bağlı yaralanmalara sahip arkeolojik alanları ve toplu şiddet kanıtı (mavi) ile yerleşimleri/yapıları/toplu ölüm alanlarını gösteren Kuzeybatı Avrupa haritası. C: Edinburgh Üniversitesi

Yaralanma kanıtları

İskeletlerin yüzde ondan fazlası, künt aletler veya taş baltalarla sık sık kafaya alınan darbelerin potansiyel olarak neden olduğu hasarı taşıyordu. Oklardan kaynaklandığı düşünülen birkaç delici yaralanma örneği de bulundu.

Araştırmacılar, yaralanmalardan bazılarının toplu mezarlarla bağlantılı olduğunu ve bunun da bazı toplulukların tümünün yok edildiğini düşündürebileceğini söylüyor.

Dr. Linda Fibiger, “İnsan kemikleri, geçmişteki düşmanlıklar için en doğrudan ve en az önyargılı kanıt biçimidir ve kaza sonucu yaralanmaları silahlı saldırılardan ayırt etmenin yanı sıra, ölümcül yaralanmalar ile ölüm sonrası parçalanmaları ayırt etme becerilerimiz son yıllarda önemli ölçüde iyileşti.” diyor.

Dr. Martin Smith, “Çalışma, bu dönemde şiddetin neden bu kadar yaygın olduğu sorusunu gündeme getiriyor. En makul açıklama, toplumun ekonomik temelinin değişmiş olması olabilir.” diyor.

“Çiftçilikle birlikte eşitsizlik geldi ve daha az başarılı olanlar, başarı için alternatif bir strateji olarak zaman zaman baskın ve toplu şiddete başvurmuş gibi görünüyor ve sonuçları artık arkeolojik olarak giderek daha fazla kabul görüyor.”


University of Edinburgh. 19 Ocak 2023.

Makale: Linda Fibiger et al. (2023). Conflict, violence, and warfare among early farmers in Northwestern Europe. Proceedings of the National Academy of Sciences.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login