Dişi Arkadaşları Olan Dişi Maymunlar Daha Uzun Yaşıyor

Kosta Rika’nın tropik ormanlarında yaşayan beyaz yüzlü dişi kapuçin maymunları, daha uzun bir yaşamın sırrını çözmüş olabilir – arkadaş olarak dişileri seçmek.

Antropoloji profesörü ve primatolog Susan Perry, “İnsanlar olarak, sosyal etkileşimlerin bazı faydaları olduğunu varsayıyoruz, ancak davranışsal stratejilerimizin başarısını ölçmek gerçekten zor.” diyor.

“Başkalarıyla olan ilişkilerimize neden bu kadar çok yatırım yapıyoruz? Bu, daha uzun bir ömür sağlar mı? Daha fazla üreme başarısı sağlar mı? Bunu insanlarda ve diğer hayvanlarda ölçmek için muazzam bir çaba gerekiyor.”

(İlgili: Maymunlar Taşları ‘Seks Oyuncağı’ Olarak Kullanıyor)

Susan Perry, 1990’dan beri, araştırmacı ekibinin yüzlerce büyük beyinli maymunun günlük yaşamını belgelediği Kosta Rika’daki Lomas Barbudal Kapuçin Maymun Projesi’ni yönetiyor. Şempanzeler ve orangutanlar insanlarla daha yakın akrabayken, beyaz yüzlü kapuçin maymunu, davranışları etkileyen ve başkalarına aktarılan oldukça karmaşık sosyal yapılara sahip.

Perry’nin yüksek lisans öğrencileri, doktora sonrası öğrenciler, uluslararası gönüllüler ve yerel araştırmacılardan oluşan ekibi yıl boyunca, kendi ilişkilerimizi, kültürümüzü ve diğer davranışlarımızı anlamamıza yardımcı olabilecek sonuçlar çıkarmaya çalışmak için 13 saatlik günlük gözlemler için ormana doğru yürürler.

Dişi-dişi ilişkileri önemli

Yakın zaman önce Behavioral Ecology’de yayımlanan en son bulgular, dişi kapuçinlerin sosyal entegrasyonu ve hayatta kalma arasındaki ilişkiye odaklandı. Araştırmacılar, 18 yıllık verilere dayanarak dişi maymunların diğer dişiler, erkekler ve herhangi bir cinsiyet ve yaştaki refakatçilerle etkileşimlerini izledi. Araştırmanın baş yazarı Kotrina Kajokaite, Perry’nin gözetiminde maymun projesi verileriyle çalışırken lisans, yüksek lisans ve doktora derecelerini aldı.

Kajokaite’nin anahtar bulgusu, diğer yetişkin dişilerle sosyal ağlara daha iyi entegre olan yetişkin dişi kapuçinlerin daha uzun süre hayatta kalmasıydı.

Çalışmada sayılan etkileşimler arasında; tımar etme ve tımar edilme, yakınlarda yiyecek arama ve koalisyon çatışmalarında yer alma – çatışmalarda birbirine yardım etmek için savaşarak, kovalayarak veya agresif sesler ve yüz ifadeleri yaparak müdahale etme yer aldı.

Heteroseksüel ilişkilerin, en azından bu çalışmada ölçülen davranış türleriyle ilgili olarak, dişilere hayatta kalmayla ilgili herhangi bir fayda sağladığına dair hiçbir kanıt yoktu. Ancak bu, bazı yetişkin dişilerin, kendileriyle uzun süre birlikte yaşayan bir veya birkaç erkek partnerle sosyal etkileşimlerden faydalanma olasılığını dışlamıyor.

Genel gruplarına sosyal olarak daha fazla entegre olmuş dişilerin daha uzun süre hayatta kaldığına dair bazı kanıtlar olsa da, araştırmadan elde edilen ezici sonuç, dişi-dişi ilişkilerinin hayatta kalma üzerinde en büyük etkiye sahip olduğuydu.

Ritüeller üzerinden arkadaşlığı test etmek

Farklı bir çalışmada, Perry’nin ekibi, sosyal olarak öğrenilen insan benzeri ritüellere katılan beyaz yüzlü kapuçin maymunları gözlemledi.

Etkileşimler arasında şunlar vardı: sosyal partnerin ağzına, gözüne, burnuna veya kulağına parmak sokmak; içeriğinin ayrıntılı bir incelemesini yapmak için birbirlerinin ağızlarını veya ellerini açmak; bir nesneyi ağızdan ağza geçirmek ve birbirlerinin ellerini sıkmak.

Gözlenen diğer ritüeller arasında eli partnerin yüzünün bir kısmına götürmek, partnere ait bir uzantıyı emmek ve partnerin sırtını veya karnını yüksek, ritmik sesler çıkarmak için davul gibi kullanmak yer alıyor. Bu ritüellerden bazıları, bir partneri rahatsız etmesi beklenebilecek rahatsız edici unsurlar içermesine rağmen, 30 dakikaya kadar devam etti.

Bu davranışlar, bu hayvanların yaşamlarında nasıl işlev görüyor ve eğer varsa, insanlarda ritüel davranışların evrimi hakkında bize ne söyleyebilirler?

Perry, ritüellerin arkadaşlıkların ve ittifakların kalitesini test etmek için kullanıldığını ve özellikle ilişkilerinin mevcut durumundan emin olmayan maymun çiftlerinde yaygın olduğunu söylüyor. Bu ritüeller, çoğunlukla nadiren etkileşime giren çiftler tarafından gerçekleştirilirler; ritüeller aynı zamanda çoğunlukla dostça etkileşim geçmişi olan maymunlar tarafından da kullanılıyor.

Kapuçin ritüelleri, antropologların ve psikologların ritüel tanımlarında yer alan hemen hemen tüm unsurlara sahip olsa da, bir grubun tüm üyeleri tarafından aynı anda gerçekleştirilmemeleri bakımından insanlardan farklı. Perry, insan olmayan primatların bağ testinin arkasındaki psikolojinin, insanların ritüel uygulamalarının daha grup odaklı formunun evrimsel bir öncüsü olabileceğini söylüyor.

Makale 1: Kotrina Kajokaite et al. (2022). Social integration predicts survival in female white-faced capuchin monkeys, Behavioral Ecology.

Makale 2: Susan Perry et al. (2020). Capuchin monkey rituals: an interdisciplinary study of form and function, Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences.