Bu 3 Milyon Yıllık Taş Aletleri İnsanlar Yapmamış Olabilir

Nesli tükenmiş hominin dişlerinin varlığı, yalnızca Homo cinsinin üyelerinin karmaşık aletler kullandığı görüşüne meydan okuyor.

Yaklaşık 3 milyon yıl öncesine dayanan taş aletlerin keşfi, bu eski teknolojinin arkasında hangi hominin türünün bulunduğuna dair soruları gündeme getirdi.

Kenya’daki bir bölgede bulunan eserlerin, kasaplık işlemleri ve bitki malzemesini dövmek için kullanılan belirli bir taş alet setinin bilinen en eski örneği olduğu düşünülüyor. Oldowan adı verilen alet setinin ortaya çıkışı, insan evriminde bir kilometre taşı olarak görülüyor ve atalarımızın bir icadı olduğu varsayılıyor.

Ancak son kazılar, bu aletlerin yanı sıra evrim ağacımızın bir yan dalında yer alan kaslı çeneli bir hominin olan Paranthropus’a ait bir çift büyük azı dişi ortaya çıkardı.

(İlgili: Homo sapiens Nedir?)

Araştırmanın kıdemli yazarlarından Prof Rick Potts, “Araştırmacılar arasındaki varsayım uzun zamandır, yalnızca insanların ait olduğu Homo cinsinin taş aletler yapabileceği yönündeydi. Ancak bu taş aletlerin yanında Paranthropus’u bulmak büyüleyici bir bulmacaya kapı açıyor.” diyor.

Kenya’nın batısındaki Nyayanga bölgesinde aynı zamanda en az üç ayrı su aygırı bulunarak, homininlerin çok büyük hayvanları tükettiğine dair en eski kanıtlar ortaya çıktı. Bütün halde olmayan iskeletlerden ikisinde kasaplık işlemleri yapıldığını gösteren kemikler vardı. Burada ayrıca kemik iliğini çıkarmak için etin dilimlendiğine veya ezildiğine dair kanıtlar gösteren antilop kemikleri de vardı. Bu hayvanlar avlanmak yerine leşleri yenmiş olabilir.

Taş aletlerin 30’unun aşınma modellerinin analizi, bunların hayvanları ve bitkileri kesmek, kazımak ve dövmek için kullanıldığını gösterdi. Eserler, insanların ateşi öğrenmesinden yaklaşık 2 milyon yıl öncesine dayanıyor, bu nedenle aletleri yapanlar su aygırı ve antilop etini çiğ yemiş olmalı.

Science dergisinde yayımlanan araştırma, radyoizotop analizi ve çeşitli başka teknikler kullanarak eserlerin 2,6 milyon ila 3 milyon yıl arasında tarihlendirildi. Önceden, ham taş aletlerin yaşı, Homo cinsinin ortaya çıkışından öncesine, yani günümüzden 3.3 milyon yıl öncesine tarihleniyordu.

Ancak en son kazılardan elde edilenler de dahil olmak üzere Oldowan aletleri, gelişmişlik açısından önemli bir gelişmeydi ve bilim insanları bunların yeni fırsatlar açtığına inanıyor. Aletler, dövmek için kullanılan çekiç taşları ve kesmek ve kazımak için kullanılan yongaları içeriyordu.

Potts, “Bu aletlerle bir filin azı dişinden daha iyi ezebilir ve bir aslanın köpek dişinden daha iyi kesebilirsiniz. Oldowan teknolojisi, vücudunuzun dışında aniden yepyeni bir dizi diş geliştirmek gibiydi ve Afrika savanasında atalarımıza yeni bir yiyecek çeşitliliği açtı.” diyor.

Araştırmada yer almayan Prof Fred Spoor, yeni bulguların, Paranthropus’un yeteneklerini yeniden düşünmeye sevk edebileceğini söylüyor.

“Paranthropus, arazide dolaşan aptal bir otlayıcı olma imajından muzdarip. Algı, gorillerden büyük ölçüde etkileniyor ve bu yüzden onları bütün gün oturup kereviz yiyen büyük, şişman yaratıklar olarak düşünüyoruz. Paranthropus’un bu aletleri yapmış olma olasılığı oldukça ilgi çekici.”

Ancak Spoor, bulunan dişlerin avcıdan çok bir kurbana ait olduğu şeklindeki alternatif açıklamayı göz ardı etmenin mümkün olmadığını da sözlerine ekliyor.

The Guardian. 9 Şubat 2023.

Makale: Plummer, T. W., Oliver, J. S., Finestone, E. M., Ditchfield, P. W., Bishop, L. C., Blumenthal, S. A., … & Potts, R. (2023). Expanded geographic distribution and dietary strategies of the earliest Oldowan hominins and Paranthropus. Science, 379(6632), 561-566.