Britanya’nın En Eski El Yazması Tabletleri Bulundu

İngiltere’nin başkenti Londra’daki bir kazı sırasında, Britanya’nın bilinen en eski el yazısı Roma dönemi tabletleri ortaya çıktı!

Londra Arkeoloji Müzesi (MOLA), Bloomberg’in yeni merkezinde yapılan kazılarda 8 Ocak 57 yılına ait bir döküman deşifre edildi. Kazıda bulunan tabletlerden ayrıca finansal dökümanlar ve eğitim hakkında bir yazı da tercüme edildi.

Londra Arkeoloji Müzesi’ne göre tabletler, başkentin ilk yıllarında burada yaşamış, çalışmış, ticaret yapmış ve yönetmiş insanlar hakkında birçok bilgi içeriyor. Kazı yöneticisi Sophie Jackson, buluntuların beklentilerin çok ötesinde olduğunu ve arkeologları, Britanya’da yaşamış olan Romalılara daha da yaklaştırdığını söylüyor.

Tahta tabletlerin günümüze kadar bozulmadan ulaşmış olmasının sebebi oksijensiz ortamda ve çamurun içinde kalmış olmaları. Tabletler arkeologlar tarafından ortaya çıkarıldıkları anda suyun içinde tutularak bozulmaları önlendi, temizlendi ve dondurularak kurutuldu.

Bölgede şimdiye kadar 400’ün üzerine tablet bulundu ve bunların 87’si tercüme edildi.  Tabletlerin tercümesi için fotoğrafları çekiliyor, özel bir ışık kullanılıyor ve mikroskobik analizler yapılıyor. Kazılar tamamlandıktan sonra yapılacak bina tamamlandığında 700’den fazla eser sergilenecek.

Londra İsminin Geçtiği En Eski Belge

Londra İsminin Geçtiği En Eski Belge

Araştırmacılar, kazıda bulunanlar arasında olan bu tabletin, Londra’yı referans veren en eski tablet olduğuna inanıyor. Bundan önce Londra’nın adının geçtiği en eski döküman, Tacitus’un Yıllıkları’nda yer alıyordu fakat bu tabletten yaklaşık 50 yıl sonrasına tarihleniyordu.

MS. 65 / 70-80 yıllarına tarihlenen tablette “Londinio Mogontio”, yani “Londra’da, Mogontius’a” yazıyor.

Okunabilen En Eski Tablet

Okunabilen En Eski Tablet

Bu tablet MOLA tarafından MS 45-53 yıllarına tarihlenen bir tabakada bulundu ve Romalıların hüküm sürdüğü ilk yüzyıla ait olduğu düşünülüyor.

Tabletin tercümesi şu şekilde:

…çünkü onlara para ödünç verdin diye tüm çarşıda övünüyorlar. Bu yüzden kendi iyiliğin için senden pespaye görünmemeni rica ediyorum… böyle yaparsın kendine iyilik edemezsin…

Eğitim Hakkında Tablet

Eğitim Hakkında Tablet

Bu tablette alfabenin bir kısmı yer alıyor: “ABCDIIFGHIKLMNOPQRST”

Arkeologlar bunun bir tür yazma alıştırması ya da okuryazarlık göstergesi olduğuna inanıyor. Bu tablet muhtemelen Britanya’da bulunmuş en eski eğitim tableti sayılıyor.

Roma Dönemi Britanyasında Tarihlendirilen En Eski Döküman

Roma Dönemi Britanyasında Tarihlendirilen En Eski Döküman

Bu tablette şöyle yazıyor:

Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus’un ikinci ve Lucius Calpurnius Piso’nun (ilk) konsüllüğünde, Ocak Ides’inden önceki 6. günde (8 January AD 57).

Ben, Venustus’un azat edilmiş kölesi Tibullus, Spurius’un azat edilmiş kölesi Gratus’a, satılan ve teslim edilen ürünlerin ücretinden 105 denarii borçlu olduğumu yazdım ve söylüyorum. Bu parayı ona ya da bu konuyla ilgili kimseye ödeyeceğim.

MOLA’ya göre, bu tablet Britanya’da bulunup tarihlendirilmiş olan en eski döküman. Finansal dökümanın tarihi tam olarak 8 Ocak MS. 57.

bbc.com, wsj.com, abc.net.au