Arkeolojik Eser Arama Bahanesiyle Petrol Aranıyormuş

Akdeniz Üniversitesi, Tarih Bölümü öğretim üyeleri, Osmanlı Devlet arşivlerinde yaptıkları araştırmalarda ilginç bulgulara rastladı. İngiltere ve Almanya’nın, Osmanlı topraklarındaki eski eserleri araştırma bahanesiyle petrol aradıkları ortaya çıktı.

Yrd. Doç. Güven Dinç’e göre, İngiltere ve Almanya başta olmak üzere, bazı Avrupa devletleri, arkeolojik eserleri arama bahanesini kullanarak Osmanlı topraklarından Musul ve Kerkük’te petrol arama çalışmaları gerçekleştirdiler.

Güven Dinç konuyla ilgili olarak şöyle konuştu:

“Bu devletler, genellikle asıl amaçlarını perdeleyen görüntüler sergileyerek faaliyetlerini yürütüyordu. İngiltere ve Almanya başta olmak üzere bazı ülkelerin özellikle Musul ve Kerkük bölgelerinde petrol arama çalışmalarını gizlemek amacıyla arkeolojik araştırmalar adı altında Osmanlı Devleti’nden aldıkları izin belgelerine ulaştık. Yani amaçlarını gizlemek için kullandıkları önemli unsurlardan biri, eski eser araştırmaları adı altında izin almaktı. İngiliz ve Alman araştırmacılar, eski eser arama bahanesiyle özellikle Musul ve Bağdat bölgelerinde petrol arama faaliyetleri yapıyordu. Dönemin Padişahı Abdülhamit, bu devletlerin asıl niyetlerinin petrol aramak olduğunu sonradan fark ederek gerekli tedbirleri aldı. Abdülhamit, dost ve müttefik olarak gördüğü Almanların bu tavrı karşısında şaşkınlığa uğramış, ayrıca kendisi de eski eserlerden ziyade petrole önem verdiğini göstermiştir.”

Osmanlı’da Arkeolojik Eserlere Verilen Değer

Osmanlı Devleti, tarihi eserlere pek önem vermiyordu. Yabancı devletlerin ülke topraklarında herhangi bir gözetim altında olmadan kazı yapması ve eserlerin yurtdışına çıkartılması konusunda oldukça genişti. Fakat o dönemlerde Batı’da, ülkelerin soylarının kökenini arama derdi yüzünden arkeolojik buluntular oldukça önem kazanmıştı. Başta İngiltere ve Almanya olmak üzere bazı batılı ülkelerin petrol amacıyla Osmanlı topraklarında tarihi eser arama çalışmaları gerçekleştirdiği, Abdülhamit’in başta olduğu dönemde de durum aynıydı. Fakat daha sonraki dönemlerde, çok yönlü kişiliği ve yeterli kişisel donanımıyla Osman Hamdi Bey’in müze müdürü olarak atanması ile birlikte bu konuda çeşitli düzenlemeler ve yasalar getirildi. Birçok sanatsal tablo yapan ve bu topraklarda arkeolojinin gelişmesinde büyük katkısı olan Osman Hamdi Bey hakkında daha fazla bilgi için: Osman Hamdi Bey