Antik Roma Villasında Gösterişli Bir Şaraphane Bulundu

Arkeolojik kazılar, ihtişamlı mermerlerle kaplı tesisin şarap fışkıran çeşmelere bakan lüks yemek odaları içerdiğini gösteriyor.

Roma’nın dışındaki Quintilii Villası’nın kuzey yemek salonundan kazılan şaraphanenin görünümü. C: Stefano Castellani

Alban Tepeleri’nin altında, günümüzde çam ağaçları ve çayırlardan oluşan hoş bir manzaradaki tüm Roma kalıntıları arasında, Quintilii Villası belki de en etkileyici olanı. Bu villa, 24 hektarı kaplayan neredeyse minyatür bir şehir.

Roma’dan güneydoğuya uzanan antik Appian Yolu üzerinde yer alan villanın kendi tiyatrosu, araba yarışları için bir arenası ve duvarları ve zemini lüks mermerle kaplı bir hamam kompleksi vardı.

Ancak kökenleri MS 2. yüzyıla uzanan villanın hikayesi, cömertlik açısından Roma dünyasında eşi benzeri olmayan özenle hazırlanmış bir şarap imalathanesinin keşfedilmesiyle daha da dikkat çekici hale geldi.

(İlgili: Su Altındaki Amforalar, Roma’da Şarap Yapımını Aydınlatıyor)

Tesis, şarapların fışkırdığı çeşmelere bakan bir dizi lüks yemek odası içeriyordu. Ayrıca imparatorun, beraberindeki kişilerle ziyafet çekerken belki de seyrettiği, köleleştirilmiş işçilerin yeni hasat edilen meyveleri ezip geçtiği mermer kaplı yürüyüş alanları da vardı.

Antik çağda Roma’nın şehir sınırlarının hemen ötesinde bulunan şaraphane, bir zamanlar meyve bahçeleri ve tarım arazileri olan, anıtsal mezarların ve süper zenginlerin villalarının bulunduğu bir manzaraya sahipti.

Şaraphanenin etrafındaki yemek odalarından birinin çok renkli dekoratif mermer döşemesi. C: Stefano Castellani

Antik şarap üretimi konusunda uzman olan arkeolog Dr Emlyn Dodd, “Quintilii Villası, imparatorun Bacchus ile ilişkili eğilimlerini tatmin etmesi için lüks bir şarap imalathanesiyle tamamlanan muhteşem bir mini şehirdi.” diyor.

Antik Roma şarap imalathanesinin keşfi, İtalyan kültür bakanlığından arkeologlar, villanın arenasının başlangıç noktalarından birini bulmaya çalışırken tesadüfen yapıldı.

Arena alanı, MS 177-192 yılları arasında hüküm süren imparator Commodus tarafından yaptırılmıştı. Daha sonraki şarap imalathanesinin, arenanın başlangıç kapılarından birinin üzerine inşa edildiği ortaya çıktı.

Villanın asıl sahipleri olan varlıklı Quintilii kardeşleri MS 182 ya da 183’te öldürten, kötü şöhretli Commodus’tu. Bundan sonra emperyal yöneticiler, kompleksin kişisel mülkiyetini aldılar, onu yüzyıllar boyunca genişlettiler ve değiştirdiler.

Cella vinaria’dan yürüyüş ve baskı alanlarına çıkan, mermer kaplaması bozulmamış kuzeydoğu merdiveni. C: E. Dodd

Gordian adının geniş bir şarap toplama havuzuna damgalanmış olması, imparatorun muhtemelen şarap imalathanesini inşa ettiği veya yenilediği anlamına geliyor. Bu kişi, neredeyse kesinlikle MS 238-244 tarihlerindeki III. Gordian olmalıydı. Çünkü bu adı taşıyan birinci ve ikinci imparatorlar yalnızca birkaç gün hüküm sürdüler.

Dodd, villada yakın zamanda kazılan dikdörtgen biçimindeki ayakla üzüm ezme alanlarına dikkat çekiyor. “Genellikle bu ayakla ezme alanları su geçirmez bir betonla kaplanır. Ancak bunlar kırmızı mermerle kaplıydı. Bu ideal değil, çünkü mermer ıslandığında inanılmaz derecede kayganlaşır. Ancak, bunu her kim inşa ettiyse, şarap imalathanesinin abartılı doğasına pratik kaygılardan daha fazla öncelik verdiğini gösteriyor.”

Ezilen üzümler daha sonra yanlarında bulunan 2 metre çapındaki iki adet mekanik preslere alınıyordu. Elde edilen üzüm şırası daha sonra bir avlu duvarına yerleştirilmiş yarım daire biçimli nişlerden fışkıran üç çeşmeye gönderiliyordu.

Üzüm şırası, fıskiyelerden aktıktan sonra açık kanallardan geniş seramik dolialara veya toprağa gömülmüş saklama kaplarına akıyordu. Bu, fermantasyonun gerçekleşeceği istikrarlı bir mikro ortam oluşturdukları için antik Roma’da standart bir şarap yapım tekniğiydi.

Quintilii Villa’sının şaraphanesinin havadan fotoğrafı. İşleme alanı (A), pres yatakları (B1 ve B2), önerilen pres mekanizması odaları (C1 ve C2), toplama teknesi (D), cella vinaria (E) ve yemek odaları (F1 ve F2)

Bu açık avlu alanının üç yanında geniş, açık girişleri olan yemek odaları yerleştirilmişti. Dodd’un hipotezi, burada imparatorun ziyafet çektiği ve şarap üretiminin tam teatral gösterisinin tadını çıkardığı yönünde.

Şimdiye kadar bu yemek odalarından sadece biri kazıldı ve duvarları ve zeminleri, ayrıntılı geometrik desenlerde çok renkli kakma mermer kaplamalarla kaplanmıştı. Dodd odaların hepsini ortaya çıkarmak için fon bulmak istiyor.

Tüm tesis, hem şarap üretiminin pratiği, hem de tiyatrosu düşünülerek tasarlanmış gibi görünüyor.

Eski bir imparator olan Marcus Aurelius’un mektupları, onun şarap yapımını izlerken – belki de 48 km güneydoğudaki Villa Magna’daki lüks bir şarap üretim tesisinde – ziyafet verdiğini doğruluyor. Arkeolojik kayıtlarda yeni keşfedilen şarap imalathanesiyle tek paralellik bu.

Dodd’un hipotezi, imparator ve beraberindekilerin Quintilii Köşkü’nü her yıl ziyaret ederek o yılki bağ bozumunu bir ritüel ve muhteşem bir ziyafetle başlatmış olabileceği yönünde.


The Guardian. 17 Nisan 2023.

Makale: Dodd, E., Galli, G., & Frontoni, R. (2023). The spectacle of production: A Roman imperial winery at the Villa of the Quintilii, Rome. Antiquity, 97(392), 436-453.

Anadolu Üniversitesi Arkeoloji Bölümü mezunu. İstanbul Üniversitesi Prehistorya Bölümü Yüksek Lisans mezunu. Aynı üniversitede Doktora adayı. İletişim: ermanbu@gmail.com

You must be logged in to post a comment Login