Osmaniye’de Bulunan Kassiopeia ve Nereidler Mozaiği

Osmaniye’de yer alan ve Flaviopolis Antik Kenti’nde bulunan Nereidler ve Kassiopeia mozaiği, Roma villasının iç avlusunu süslüyordu.

2018-2019 yıllarında yapılan kurtarma kazılarında ortaya çıkarılan mozaik, MS 3.-4. yüzyıllara tarihleniyor.

Yaklaşık 17 metrekarelik bir alanı kaplayan kompozisyonu, geometrik motiflerin yer aldığı bir bordür çerçeveliyor. Sahnede soldan sağa doğru 2 mitolojik deniz yaratığı üzerinde Nereidler betimleniyor. Nereidlerin üzerinde Grekçe “İksaropieh” (XAPOΠH) ve “Terpiomeneh” (TEPΠOMENH) isimleri yazılı. Başının her iki yanında Treitonis (TPEITШNIC) yazısı yer alan üçüncü Nereid figürü ise bu iki figüre doğru denizin karşısından gelirken tasvir ediliyor.

Diğer sahnede ise Kassiopeia, dağınık saçlı, başları üzerinde ıstakoz kıskacı bulunan üst kısmı insan, alt kısmı at bacaklı, balık kuyruklu mitolojik deniz yaratıkları olan tritonların ortasında, istiridye kabuğunun içerisinde cepheden betimleniyor. Başının üst kısmında Kassiopeia (KACCIEΠIA) yazıyor. Sahnenin alt kısmında elinde tuttuğu aynayı Kassiopeia’ya uzatan Eros bulunuyor.

Mitolojiye göre kibirliliği ile ünlenen Kassiopeia, kendisinin deniz perileri Nereid’lerden daha güzel olduğunu iddia eder ve Nereidlerle Kassiopeia arasında bir güzellik yarışması düzenlenir. Yarışmayı Kassiopeia kazanır. Ancak bu olay Tanrı Poseidon’u kızdırır ve Kassiopeia’nın ülkesini sular altında bırakarak kızı Andromeda’ya zarar verecek bir yaratık gönderir. Mozaikte Kassiopeia’nın iki Triton tarafından bir istiridye kabuğu içinde gezdirilmesi ve başında bir taç, boynunda iri taşlardan bir gerdanlığın olması yarışmayı kazandığının kanıtları olarak yer alıyor.

Konu itibariyle “Kassiopeia ile Nereidlerin Güzellik Yarışması”nı anlatan bu mozaik, çok nadir bir betimleme olması açısından oldukça önemli.

MS 73 yılında Roma imparatoru Vespasianus tarafından kurulan Flaviopolis, Kilikya Pedias’ın önemli kentlerindendi. Günümüzde tamamen modern yerleşimin altında kalmış durumdaki antik kentte, Osmaniye Müzesi Müdürlüğü’nce 2018-2020 yılları arasında yürütülen kurtarma kazıları sırasında Flaviopolis’in ilk mozaikleri ve kalıntıları ortaya çıkarıldı. Flaviopolis Evi’nin iç atriumu, ziyafet salonu ve bir odası, mitolojik sahneler, evcil-yabani hayvan betimlemeleri, mevsimlerin kişileştirmeleri ve geometrik motiflerin yer aldığı mozaiklerle kaplı. Mozaikleri; mimari kalıntılar, küçük buluntular ve sikkeler ışığında MS 3. yüzyılın sonu 4. yüzyılın başına tarihlemek mümkün.