Sparta’nın Kayıp Miken Sarayı Bulunmuş Olabilir

Yunanistan’da Sparta yakınlarındaki Lakonya’da, Yunanistan’ın en ünlü uygarlıklarından olan Miken Dönemi’ne tarihlenen bir sarayın kalıntıları bulundu. MÖ 17. ila 16. yüzyılda inşa edilen sarayda önemli arkaik yazıtların olduğu bildiriliyor. “Ayios Vassileios” adı verilen sarayın yaklaşık 10 odası olduğu belirtildi.

Sarayın keşfi, MÖ 1200 yılında gizemli bir şekilde çöken Miken Uygarlığı’nın gizemli bir dönemine ışık tutabilir. Sarayda kült eşyalarıyla birlike, Lineer B alfabesiyle yazılmış tabletler bulundu.

Boğa başlı rhyton

Lakonya, Güney Yunanistan’daki Peloponez bölgesinde bulunuyor. Athens-Macedonian Haber Ajansı’nın aktardığı Kültür Bakanlığı açıklamasına göre, Lakonya’nun MÖ 17. ve 16. yüzyılda bölgedeki hayatı aydınlatacak önemli bilgiler sağlayacağına inanılıyor.

Lakonya’da bulunan Miken Dönemi’ne tarihlendiği düşünülen saray kompleksinin, MÖ 15. yüzyıl sonları ya da 14. yüzyıl başlarında yandığı düşünülüyor. Bu yangında birçok yapının zarar gördüğü belirtiliyor.

Yapıların zarar görmesine rağmen, yangın sayesinde Lineer B yazısı bulunan tabletler, ve pişmemiş kilden yapılmış mühürler de korunmuş oldu. Arkeolog Hal Haskell’in belirttiğine göre bu dönemde bürokratik idareciler, geçici kayıtları pişmemiş kilden tabletlerde tutarlar, ve yaklaşık bir yıl sonra bu tabletleri yeniden kullanırlardı.

Deniz canlısı resmedilmiş mühür

Ayios Vassileios sarayında bulunan tablet ve mühürlerin çoğu, sarayın arşivi olduğu düşünülen odada keşfedildi. Odada ticari işlemlerin, bir tapınağa yapılan bağışların, kadın ve erkek isimlerinin, ve yer isimlerinin kayıtları bulundu. Bu kayıtlar son derece düzenli ve gelişmiş bir bürokrasinin varlığına işaret ediyor.

Saray kompleksini yok eden yangın aynı zamanda bir tapınağın da korunmasını sağlamış. Bu tapınakta da fildişi ve kil figürinler, ibadet objeleri, boğa başıyla süslenmiş bir kupa ve 21 bronz kılıç ortaya çıkarıldı.

Alanda bulunan ikinci bir binada duvar resimleri parçaları bulundu. Kültür Bakanlığı açıklamasına göre bu duvar resimleri, sarayın daha önde gelen binalarının daha süslü olduğunu gösteriyor.

Arşiv odasının tabanı

Lakonya’da kazılar 2009’dan beri devam ediyor. Kültür bakanlığının yaptığı açıklamaya göre bu yılki keşif de “bölgenin politik, idari, ekonomik ve sosyal organizasyonu” üzerine yeni araştırmalar yapılmasını sağlayacak ve “Miken insanlarının inanış ve dil sistemleri üzerine yeni bilgileri” ortaya çıkaracak.

Lineer B yazısı Girit’te yaklaşık MÖ 1375’te ilk olarak görüldü ve şu ana kadar Avrupa’da keşfedilen ilk yazı oldu. Lineer B ancak 20. yüzyılın ortalarında çözülebildi.

Sparta’nın Kayıp Sarayı

Kazı ekibinde olmayan Haskell, bulunan saray kompleksinin arkeolojid eönemli bir boşluğu doldurduğunu söyledi. LiveScience’a yaptığı açıklamda Haskell “Gelenekler bize Miken döneminde Sparta’nın önemli bir yer olduğunu söylüyor. Fakat şu zamana kadar kimse Sparta ovasında bir saray bulamamıştı, özellikle de Pylos ve Miken saraylarının ihtişamına erişebilecek bir saray… Yeni saray kayıp Sparta sarayı olabilir!”

Arşiv odasına yakından bakış

Sarayda ortaya çıkan keşiflerden bahseden Haskell “Heyecan verici olan, burasının önemli bir alan olduğunu düşündüren birçok orta Bronz Çağ buluntuları ortaya çıkarılması. Örneğin Lineer B tabletleri Miken kültüründe sadece bir idari merkeze bulundurulurdu” diyor. Haskell “Bunun gerçekten kayıp Sparta sarayı olduğunu göstermek için arkeologlar bir megaron, yani antik Yunanların kabul salonunu keşfetmeyi umuyor” diyor.

Cambridge Üniversitesi’nden klasik tarihçi Torsten Meissner LiveScience’a yaptığı açıklamada, bu keşfin çok büyük bir öneme sahip olduğunu söyledi. Homeros’un destanlarında bahsettiği bütün diğer saraylar bulundu “yani Miken, ya da Bronz çağı Spartası’nda bulunacak bir saray ‘son büyük ödül olacaktı’ ” diyor Meissner.

Lineer B Araştırmaları

Meissner ayrıca, “Saraydaki normalden daha erken döneme tarihlenen Lineer B tabletleri, bilim insanlarını bu yazının nerede ve ne zaman geliştiğini yeniden incelemeye zorlayabilir. Tarihçiler Lineer B’nin, gizemli Minos kültürünün hala deşifre edilememiş Lineer A yazısından türetildiğini düşünüyordu.”

“Ayios Vassileios’ta bulunan Lineer B tabletleri, bilinen en eski Liner B tabletlerinden bile 100 yıl daha eski. Yeni Sparta sarayının yakınında bir Minos yerleşimi olduğunu da düşünürsek, uzmanlar bu dil transferinin nerede gerçekleştiğini yeniden düşünmek zorunda kalabilir” dedi Meissner.

Knossos’taki Miken sarayında bulunan bir Lineer B tableti. Görsel: Peter Repetti

Ekathimerini, The Guardian, LiveScience
Görseller: Yunan Kültür Bakanlığı