Asaya Dolanmış Yılan Neden Tıp Sembolü?

Dünya çapında ilaç ambalajlarını ve hastaneleri süsleyen, bir asanın etrafına sarılmış yılanların, tıbbın sembolü olduğunu biliyoruz.

Aslında yılan ısırığı kötü bir algı oluşturuyor, bundan dolayı yılanlar tıp sembolü olarak çok uygun görülmeyebilir; ancak bu eski amblemin arkasında çok sayıda hikaye var.

Aslında sembolün iki versiyonu bulunuyor. Kanatlı olanı “caduceus” olarak biliniyor ve burada asa, Olimpos tanrısı Hermes’in taşıdığı bilinen asadır.

Yunan mitolojisinde Hermes, tanrılar ve insanlar arasında bir habercidir ki bu nedenle kanatlı bir başlığı ve sandaletleri var; ayrıca yeraltı dünyasına giden yolda da bir rehberdir; işte bu özelliği de asasını açıklıyor.

Hermes aynı zamanda gezginlerin de koruyucusu konumunda. Eski zaman doktorlarının hastalarını ziyaret etmek için uzun mesafeleri yürüyerek katetmeleri gerektiğinden onun bu özelliği, tıpla olan bağlantısını uygun kılıyor.

Hermes efsanesinin bir yorumunda asayı, Şifa Tanrısı da olan Apollon veriyor. Başka birinde ise asa,  tanrıların kralı Zeus’tan alınır ve iki beyaz kurdele ile sarılır.

Başka bir hikaye de Hermes’in bir sopayı, dövüşen iki yılanı ayırmak için kullandığını, daha sonra yılanların sopanın etrafına dolanıp orada dengeli bir uyum içinde kaldığını anlatır. Bu anlatıya bakacak olursak kurdelelerin, daha sonra yılanlarla yer değiştirdiğini anlayabiliriz.

Bu tıbbi sembolün daha önceki tasviri, Asklepios’un asasıdır; fakat bunda kanat yoktur ve etrafına sarılı sadece bir yılanı vardır.

Apollon ve Prenses Coronis’in oğlu Asklepios, Yunan Tıp Tanrısı’dır. Mitolojiye göre ise, hastaları iyileştirmeyi ve ölüleri hayata döndürmeyi başarıyordu.

Bir anlatımda Zeus, Asklepios’u, ölüleri dirilterek dünyanın doğal düzenini bozduğu için şimşekle öldürürken, bir başka anlatımda ise Zeus’un, bu diriltme karşılığında para kabul ettiği için ceza olarak onu öldürdüğü belirtiliyor.

Zeus, Asklepios’u öldürdükten sonra “Yılancı Takımyıldızı” ya da “Yılan Taşıyıcısı” olarak yıldızların arasına yerleştirdi.

Yunanlar, yılanları kutsal kabul ettiler ve onları Asklepios’u onurlandırmak için şifa ritüellerinde kullandılar, çünkü yılanların zehrinin iyileştirici özelliğinin olmasının yanısıra deri değiştirmeleri, yeniden doğuş ve yenilenmenin sembolü olarak görülüyordu.

İste bu algı, yılan çağrışımlarını olumluya çeviriyor.

Live Science. 11 Mart 2022.