İskoçya’da Oymalarla Süslenmiş Pikt Sembol Taşı Bulundu

İskoçya’da şimdiye kadar ortaya çıkartılan en önemli oyma taş anıtlardan birinin bulunduğu yere yakın bir noktada Pikt sembol taşı bulundu.

Aberdeen Üniversitesi’nden araştırmacılar, Aberlemno’daki önemli Pikt sahasının daha iyi anlaşılmasını sağlamak için jeofizik araştırmalar yaparken bir çiftçinin tarlasında 1,7 metre uzunluğundaki taşa denk geldi.

Aberlemno, benzersiz Pikt dikili taş koleksiyonu sayesinde, Pikt mirasıyla zaten iyi biliniyordu. Bunlardan en ünlüsü, İskoçya’ya dönüşecek olan şeyin yaratılmasına kadar hayati öneme sahip bir savaştan (Nechtansmere Savaşı) sahneleri betimlediği düşünülen bir levhaydı.

(İlgili: Pikt Monoliti, İskoçya’nın Savaşçı Geçmişini Aydınlatıyor)

Arkeologlar, mevcut taşların tarihini daha iyi anlamak amacıyla 2020’nin başlarında yüzey üzerinde jeofizik araştırmaları yapıyorlardı. Görüntüleme ekipmanlarını kullanarak, bir yerleşimin kanıtı gibi görünen anormallikler buldular.

Herhangi bir bina kalıntısının bulunup bulunmadığını tespit etmek için küçük bir test çukuru kazıldı, ancak arkeologlar şaşkınlık içinde, bilinen yaklaşık 200 taştan biri olan oyulmuş bir Pikt sembol taşına denk geldiler.

Taşın ve yerleşimin karakterini belirleme çabaları, sonraki COVID karantinaları tarafından engellendi ve bulduklarını doğrulamak için geri dönmeleri birkaç ay sürdü.

Ekip, taşın yaklaşık 5. veya 6. yüzyıla tarihlendiğini düşünüyor ve son birkaç hafta içinde, yerleşimin bir bölümünü özenle kazdılar. Bu sayede oymalı taş ve yerleşim hakkında daha fazla bilgi edindiler.

Projeyi yöneten Profesör Gordon Noble, arkeolojik bir kazının parçası olarak bir sembol taşına denk gelmenin çok sıra dışı olduğunu söylüyor.

“Burada, Aberdeen Üniversitesi’nde son on yıldır Pikt araştırmalarına öncülük ediyoruz, ancak hiçbirimiz daha önce bir sembol taşı bulamadık. Bu anıtlardan sadece 200 kadarı biliniyor. Ara sıra tarla süren çiftçiler tarafından veya yol yapımı sırasında ortaya çıkarlar, ancak bulundukları yeri analiz ettiğimizde, onları çevreleyen arkeolojik kalıntıların çoğunun zaten bozulmuş olduğunu görürüz.”

“Küçük bir deneme çukuru kazarken böyle bir şeye rastlamak kesinlikle dikkat çekici ve hiçbirimiz şansımıza inanamadık. Bu şekilde bir keşif yapmanın faydaları, bağlam açısından çok daha detaylı çalışmalar yapabilmemiz oldu. Altındaki katmanları inceleyip tarihlendirebiliyor ve hayati kanıtları kaybetmeden çok daha detaylı bilgiler çıkarabiliyoruz.”

Taşı ilk keşfeden araştırma görevlisi Dr. James O’Driscoll o andaki heyecanı şöyle anlatıyor: “Günlük çalışmamızı bitirmeden önce biraz daha çalışmayı düşündük. Aniden bir sembol gördük. Bir sürü çığlık koptu. Sonra daha fazla sembol bulduk ve daha fazla çığlık ve biraz da ağlama oldu! Muhtemelen bir arkeolojik alanda bir daha asla yaşayamayacağım bir duygu.”

Aberlemno’daki diğer taşlar gibi, yeni keşif de üçlü ovaller, tarak ve ayna, hilal ve çift diskler dahil olmak üzere klasik soyut Pikt sembollerinin kanıtlarıyla karmaşık bir şekilde oyulmuş gibi görünüyor. Alışılmadık bir şekilde taş, birbirinin üzerinde semboller bulunan farklı oyma dönemlerini yansıtıyor gibi görünüyor.

Taş şimdi Edinburgh’daki Graciela Ainsworth koruma laboratuvarına taşındı ve burada daha ayrıntılı analizler yapılacak.

Profesör Noble, Aberlemno’nun Piktler için öneminin anlaşılmasına önemli bir katkı sağlayabileceğini umuyor.

“Taş, 11. veya 12. yüzyıldan kalma büyük bir binanın döşemesine yerleştirilmiş olarak bulundu. Taş döşeme, Pikt taşlarını ve Tunç Çağı kaya sanatı örneklerini içeriyordu. Heyecan verici bir şekilde, 11.-12. yüzyıl binası, doğrudan Pikt dönemine kadar uzanan yerleşim katmanlarının üzerine inşa edilmiş gibi görünüyor. Aberlemno’daki yakındaki kilisede duran levhanın, uzun zamandır Kral Bridei Mac Bili’nin Anglo-Sakson krallıklarının kuzeye doğru genişlemesini durduran Anglo-Sakson Kralı Ecgfrith’i 685’teki yenilgisini tasvir ettiği düşünülüyordu.”

“Savaşın adını aldığı düşünülen Dunnichen yerleşimi, Aberlemno’dan sadece birkaç km uzakta. Son yıllarda bilim insanları Strathspey’de başka bir potansiyel savaş alanı önerdiler, ancak Aberlemno’dan gelen çok sayıda Pikt taşı kesinlikle Aberlemno çevresinin Piktler için son derece önemli bir ortam olduğunu gösteriyor.”

“Bu yeni Pikt sembol taşının keşfi ve bu sitenin bu kadar uzun bir süre boyunca işgal edildiğini gösteren kanıtlar, İskoçya tarihindeki bu önemli döneme dair yeni bilgiler sunacak ve aynı zamanda Angus’un bu bölümünün nasıl ve neden bir bölge haline geldiğini daha iyi anlamamıza yardımcı olacak.”

University of Aberdeen. 7 Mart 2022.