Antik DNA’ya Göre Kara Ölümün İzi Rusya’ya Kadar Dayanıyor

Kara Ölüm’e neden olan bakterinin 34 örneğinin genomunun analiz edilmesi, en eski bakteri DNA’sının Rusya’dan geldiğini gösterdi.

Kara Ölüm, 14. yüzyılda Avrupa nüfusunun yaklaşık %60’ını yok etti ve hızla Karadeniz kıyılarından orta Avrupa’ya doğru yayıldı. Tarihsel kayıtlar, vebanın ortaya çıkışını ilk olarak Rusya’nın Volga bölgesi, MS 1346 yılı olarak belgelese de; araştırmacılar, ölümcül salgına neden olan, yersinia pestis bakterisinin tek bir kaynaktan mı çıktığını ya da Antik dünyanın farklı yerlerinden gelip, vebanın çeşitli türlerini taşıyan gezginler tarafından birden fazla kez mi Avrupa’ya taşındığını bilmiyordu.  

Yapılan araştırmada, 14. ve 17. yüzyıllar arasında Avrupa’da 10 farklı bölgeye gömülmüş insanların (Fransa, Toulouse’daki toplu mezar da dahil)  dişlerindeki 34 antik Y. pestis genomunu analiz eden Almanya’daki Max Planck İnsan Tarihi Bilimleri Enstitüsü’nden araştırmacılar, bu salgının bilinen en eski bulgularının Rusya’nın Volga bölgesinden, Laishevo’dan geldiğini buldu.

(Birinci Pandemi Sırasında Veba Bakterisi Çeşitliliği Vardı)

Araştırmada bildirdiklerine göre bilim insanları, Avrupa’daki Kara Veba’ya neden olan türden yalnızca bir mutasyon farklı olarak, üzerinde çalıştıkları diğer tüm genomların atası olan bir Y. pestis türü buldu.

Bu, Kara Veba’nın Volga bölgesinde başladığı anlamına gelmiyor, bilim insanları henüz Y. pestis’in antik DNA’sından örnek toplayamadıkları için, batı Asya’nın başka bir bölgesinde de başlamış olabilir.

Araştırmacılara göre, salgın Avrupa’ya ulaştığında, İtalya’dan Birleşik Krallık’a kadar yalnızca tek bir tür bakteri Kara Veba’dan sorumluydu. Bu tür ayrıca, 14. yüzyılın sonlarından 18. yüzyıla kadar ölümcül veba salgınlarına neden olan diğer Y. pestis çeşitlerine de yol açtı. Bu da bakterinin, daha sonra salgınlara neden olan çeşitli türlere evrildiği Avrupa’da, özellikle kemirgen hayvanların olduğu yerlerde kaldığını gösteriyor.

Sciencemag. Ann Gibbons. 2 Ekim 2019.

Makale: Spyrou, M. A., Keller, M., Tukhbatova, R. I., Scheib, C. L., Nelson, E. A., Valtueña, A. A., … & Cessford, C. (2019). Phylogeography of the second plague pandemic revealed through analysis of historical Yersinia pestis genomes. Nature Communications, 10(1), 1-13.