Antik Yeni Ahit’te İdrar Bazlı Boya Bulundu

Yeni Ahit’in en eski tezhipli el yazmalarından biri, mor rengini fermente edilmiş idrardan yapılmış bir boyadan alıyor.

C: Rosi Fontana Basın Bürosu

Yeni Ahit’in günümüze kalan en eski tezhipli el yazmalarından birinin ardında, metnin uzun süreli restorasyon projesi sırasında gerçekleştirilen analize göre idrar ve çeşitli otların bir karışımı yer alıyor.

Araştırmacılar yüzlerce yıldır, Codex Purpureus Rossanensis adıyla bilinen 1.500 yıllık Bizans el yazmasındaki mor parşömenlerin nasıl elde edildiğini merak ediyordu.

Birçoklarınca kabul edilen genel kanı, parşömen yapraklarının Dikenli Salyangoz adı verilen bir tür deniz salyangozundan elde edilen Tyrian moruyla boyandığıydı.

(Adana’da İncil’i Konu Alan Mozaik Bulundu)

Yapılan analiz, genel inanışın aksine, bu esrarengiz mor rengin Rochella tinctoria likeninden çıkartılan ve o dönemde tek amonyum kaynağı olan idrarla fermente edilen doğal bir boyanın kullanılmasıyla ortaya çıktığını gösterdi.

2015’te UNESCO Dünya Belleği Kütüğü dahiline alınan Codex Purpureus Rossanensis, 1897’de İtalya’nın güneyinde yer alan Calabria bölgesindeki Rossano Katedrali’nin sakristisinde bulunmuştu.

Purpureus Rossanensis Kodeksi 1879’de, İtalya’nın güneyindeki Calabria bölgesinde yer alan Rossano Katedrali’nin sakristisinde bulunmuştu. C: Rosi Fontana Basın Bürosu

Tamamlanmamış haldeki bu el yazmasında İsa’nın Matta ve Markos İncillerine göre hayatından bahsediliyor. MS 5. ve 6. yüzyıllarda Suriye’de yapılmış olması muhtemel bu el yazmasında özenle çizilmiş minyatürlerin yanı sıra altın ve gümüş yaldızlı Yunanca metni içeren 188 parşömen yaprağı bulunuyor.

El yazmasının, üç yıl süren restorasyonundan sonra geri götürüldüğü Rossano piskoposluğu müzesi yetkilileri şu an ellerinde bulunanın orijinal kitabın muhtemelen yarısı olduğunu söylüyor.

(Bilinen En Eski Güneş Tutulması Antik Mısır Hakkında Bildiklerimizi Değiştirebilir)

Kayıp iki İncil’in 17. yüzyılda katedralde meydana gelmiş bir yangında yok olduğuna inanılıyor.

Roma’da yer alan, Maria Luisa Riccardi idaresindeki Arşiv ve Kitap Mirası Restorasyon ve Konservasyon Merkez Enstitüsü’nden (Icrcpal) restorasyon uzmanlarının 1917-19 yılları arasında gerçekleştirilmiş diğer bir restorasyon sırasında geri dönülmez biçimde modifiye olmuş tezhipli sayfalarla uzun bir süre uğraştığı bildiriliyor.

Tamamlanmamış haldeki el yazmasında İsa’nın hayatı film gibi bir diziliş içerisinde anlatılıyor. C: Rosi Fontana Basın Bürosu

Restorasyon uzmanlarının, el yazmasının ince ve hassas yapısını göz önünde bulundurarak, hasar oluşturması muhtemel işlemlerden kaçındığı, restorasyon işlemini kesikleri, yırtıkları dikme ve küçük boşlukları doldurma gibi basit müdahalelerle sınırladıkları ve her şeyden önce kodeksin resimsel renk paletindeki kompozisyona odaklandıkları ifade ediliyor.

Icrcpal kimya laboratuvarı yöneticisi Marina Bicchieri “Erken Ortaçağa ait tezhipli el yazmaları tarihsel açıdan çok kez incelenmiş olsa da materyal kompozisyonlarının tam manasıyla incelenmesi son derece nadir” diyor.

El yazması üzerinde X-ray Floresans Spektroskopisiyle yapılan incelemede Tyrian moruyla karakterize edilen brom elementine rastlanmasıyla Bicchieri dikkatini deneysel veri üzerine yönlendirdi. Bunun üzerine, MÖ 300 dolaylarında Yunanca yazılmış bir el yazması olan ve içerisinde 154 farklı boya tarifi ve renk tanımlaması bulunan Stockholm papirüsündeki tarifleri kullanarak doğal boyalar hazırladı.

El yazmasındaki anlatı Matta ve Markos İncilleriyle uyuşuyor. Eksik iki İncil’in 17. yüzyılda katedralde meydana gelmiş bir yangında yok olduğuna inanılıyor. Tam sayfa çizimde en üstte Matta, solda Markos, sağda Luka ve en altta Yuhanna olmak üzere Dört Evanjelist gösteriliyor. C: Rosi Fontana Basın Bürosu

Bicchieri, “Fiber optik yansıma spektroskopisi (FORS) kodeksteki mor parşömenler ve orsein ile sodyum karbonat ilavesi bileşiminde elde edilen bir boya arasında mükemmel bir uyuşma olduğunu gösterdi” diyor.

Boyadaki sodyum karbonatın muhtemelen, antik Mısırlıların kurutucu özelliğinden dolayı mumyalama işleminde kullandıkları, sofra tuzuna benzer bir bileşim olan natron mineralinden kaynak aldığı ifade ediliyor.

Bunlara ek olarak, Raman spektroskopisi minyatürlerdeki erguvani kırmızı veya mor tonlarının mürver ağacı bazlı bir tür boya kullanılarak elde edildiğini ortaya çıkardı.

Kodeks Yeni Ahit’in günümüze kadar korunagelmiş en eski tezhipli el yazmalarından biri. Yukarıdaki minyatürde İsa’nın İmparator Pontius Pilatus önünde yargılanması gösteriliyor. Bu sahnede, Pilatus bir taht üzerinde oturuyor, İsa ona bakan beş hareketsiz adam figürünün karşısında solda duruyor. Siyah saç ve sakalla temsil edilen Rahip Hannah suçlamaları söylerken gösteriliyor.
C: Rosi Fontana Basın Bürosu

Bicchieri “Böylesi eski bir tezhipli el yazmasında mürver ağacı boyasına rastlanması bir ilk.” diyor.

Genel olarak ifade edildiğinde, sonuçlar tüm kodekste aynı renk paletinin kullanıldığını gösteriyor. Bu da Evanjelist Markos minyatürü gibi canlı bir şekilde renklendirilmiş minyatürlerin orijinal kitaba dahil olmadığı ancak tarihsel olarak 12. yüzyıla dayandığı iddialarını çürütmüş oluyor.

Sayfanın ikinci dizisinde, odak Yahuda’nın pişmanlığında. Soldaki sahnede Yahuda’nın rahiplere 30 gümüş sikkeyi geri verişi, rahiplerin de reddedişi gösteriliyor. Sağda ise, sahne Yahuda’nın kendi ağaca asarak intiharıyla sonlanıyor. C: Rosi Fontana Basın Bürosu

El yazması şu an Rossano Piskoposluğu Müzesi’nden sıcaklığı ve rutubeti kontrollü bir camekan içerisinde sergileniyor.

Müze yetkilileri “Bu kodeks tarihsel, sanatsal ve dinsel açıdan olağanüstü bir öneme sahip. Calabria gibi, doğu ve batı medeniyetlerini birleştiren bir bölge için sembol niteliğinde” diyor.

Seeker. com. 2016.