Girit Adasında 5.7 Milyon Yıllık İnsan Benzeri Ayak İzleri Bulundu

Girit’te keşfedilen 5.7 milyon yıllık insan benzeri fosil ayak izleri, günümüzdeki insan evrimi teorilerine meydan okuyor.

Girit’te yeni keşfedilen insan benzeri ayak izleri, erken insanın evrimini hakkında yeni sorular ortaya atıyor. Ayak izleri yaklaşık 5.7 milyon yıl öncesine tarihleniyor ve atalarımızın Afrika’da maymun benzeri ayaklara sahip olduğu bir zamana denk geliyor.

Ayak izlerinin keşfi, atalarımızın muhtemelen Güney Avrupa ve Doğu Afrika’da dolaşabileceğini önerdiği için tartışmalı olabilir. F: Andrzej Boczarowski

20. yüzyılın ortalarında Güney ve Doğu Afrika’da Australopithecus fosillerinin bulunmasından bu yana, insan soyunun kökeninin Afrika’da olduğu düşünülüyor. Aynı bölgede, insan benzeri ayakları ve dik yürüyüşü gösteren 3.7 milyon yıllık Laetoli/Tanzanya ayak izleri de dahil olmak üzere daha yeni fosil bulguları, homininlerin (insan soyunun ilk üyeleri) sadece Afrika kökenli değil, Avrupa ve Asya’ya yayılmadan önce orada birkaç milyon yıl izole kaldığını öne sürüyor.

Fakat Girit’te yaklaşık 5.7 milyon yıllık insan benzeri ayak izlerinin keşfedilmesi, bu görüşleri sarsıyor ve daha karmaşık bir gerçeklik öneriyor.

İnsan ayağı, diğer tüm kara hayvanlarından farklı olarak çok belirgin bir şekle sahip. Pençe olmadan beş kısa ve öne doğru parmaklar ve diğer ayak parmağından daha büyük bir halluks (ayak başparmağı) kombinasyonu diğer hayvanlara göre benzersiz. En yakın akrabalarımız büyük maymunların ayakları, daha çok, el başparmağı benzeri bir halluks bulunan bir insan eline benziyor.

Australopithecus tarafından yapıldığı düşünülen Laetoli ayak izleri, topukların daha dar olması ve tabanın uygun bir kemiği olmaması dışında, modern insanların ayak izleri ile oldukça benzer. Buna karşılık, oldukça eksiksiz fosillerden biri olan ve bilinen en yaşlı hominin olan Etiyopyalı 4.4 milyon yıllık Ardipithecus ramidus’un maymunsu bir ayağı var. Ardipithecus’u inceleyen araştırmacılar, daha sonraki homininlerin doğrudan bir atası olduğunu iddia ederek, insan benzeri bir ayağın henüz evrim geçirmediğini ima etmişlerdi.

Oysa ki Batı Girit’teki Trachilos’ta bulunan yeni ayak izleri, açıkça insana benzeyen bir formda. Bu özellikle ayak parmakları için geçerli. Ayak parmağımız; şekil, boyut ve duruşumuza benzemekte; Ayrıca, maymunlarda hiç bulunmayan ayak tabanı “topu” ile de ilişkili. Girit’te bulunan ayak izi, Laetoli ayak izlerine oranla daha kısa; ancak aynı genel forma sahip. Kısacası, Trachilos ayak izlerinin şekli, Laetoli ayak izlerine göre biraz daha ilkel ve erken bir hominine ait olduğu açıkça belli oluyor. Laetoli izleri volkanik küller üzerinde yapılmışken, Girit’teki izler kumlu bir sahilde, muhtemelen küçük bir nehir deltasında yapılmış.

Ayak izleri Gerard Gierlinski (çalışmanın birinci yazarı) tarafından 2002’de Girit’te tatil yaptığı sırada tesadüfen keşfedildi. Polonya Jeoloji Enstitüsünün ayak izleri konusunda uzmanı olan paleontolog Gierlinski, ayak izlerini memeli olarak tanımladı, ancak onları daha fazla yorumlamadı. 2010 yılında, artık Uppsala Üniversitesi’ndeki bir Polonyalı paleontolog olan Grzegorz Niedzwiedzki (2. yazar) ile birlikte ayak izlerini ayrıntılı bir şekilde incelemek için siteye geri döndü. Birlikte, ayak izlerinin homininler tarafından yapıldığı sonucuna vardılar. F: Andrzej Boczarowski

Yaklaşık 5.7 milyon yıllık ayak izleri, bilinen en eski hominin fosili olan Chad’taki Sahelanthropus’tan ve onun çağdaşı Kenya’daki Orrorin’den daha yeni. Fakat maymun benzeri ayaklara sahip olan Ardipithecus ramidus’tan bir milyon yıl daha eski. Bu durum, Ardipithecus’un sonraki homininlerin doğrudan bir atası olduğu hipotezi ile çatışıyor.

Dahası, bu yıla kadar, 1.8 milyon yıldan (Gürcistan’da bulunan ve bilinen en eski homo fosilinin yaşı) daha eskiye tarihlenen tüm hominin fosilleri Afrika’da bulunmuştu. Bu da araştırmacıların, bu türün Afrika’da evrildiğini düşünmesine neden olmuştu.

Bununla birlikte, Trachilos ayak izleri, üstteki ve alttaki tabakalardan foraminifere (deniz mikrofosilleri) ek olarak, Akdeniz’in 5.6 milyon yıl önce kuruduğu zaman çok belirgin tortul kayaçların hemen altında yer aldığı gerçeği ile güvenli bir şekilde tarihlendirildi. Tesadüf eseri, bu yılın başlarında, başka bir araştırma grubu, Yunanistan ve Bulgaristan’da bulunan 7.2 milyon yıllık primat Graecopithecus’u hominin olarak yeniden yorumladı. Graecopithecus, sadece dişlerinden ve çenesinden biliniyor.

Geç Miyosen olarak bilinen bir dönem olan Trachilos ayak izlerinin yapıldığı dönemde Sahra Çölü mevcut değildi; Savana benzeri ortamlar Kuzey Afrika’dan doğu Akdeniz çevresinde uzanıyordu. Ayrıca, Girit henüz Yunan anakarasından ayrılmamıştı. Bu nedenle, homininlerin güneydoğu Avrupa’da ve Afrika gibi bölgelerde erken dönemlerde var olabilme ve bir gün Girit adasının bir parçasını oluşturacak Akdeniz kıyısında ayak izlerini bırakabilme ihtimalleri vardı.

Balkanlarda 7.2 Milyon Yıllık Ön İnsan Fosilleri Bulundu

İlk İnsanlar Gerçekten Yunanistan’da Evrimleşmiş Olamaz

Fas’ta Bulunan 300.000 Yıllık Homo Sapiens’ten Öğrendiğimiz 7 Bilgi

13 Milyon Yıllık Kafatası Ortak Atamızın Kuzenine Ait

Science Daily. 31 Ağustos 2017.

Makale: Gerard D. Gierlińskia et al. Possible hominin footprints from the late Miocene (c. 5.7 Ma) of Crete? Proceedings of the Geologists’ Association, 2017