Yeni Yöntemlerle Bronz Çağı Göç Rotaları Ortaya Çıkarıldı

Arkeologlar Çin’in kuzeybatısındaki Sincan bölgesinde, Bronz Çağı çobanlarının mevsimsel göç rotalarını yeniden yapılandırdılar.

Bronz Çağı insanlarının ve sürülerinin hayatta kalması için çok önemli olan kar ve bitki örtüsü döngülerini belirlemek için, hem uydu görüntülerini hem de arkeolojik buluntuları inceleyen araştırmacılar, günümüz çobanları ile röportaj da yaptılar. 

Pekin Çin Sosyal Bilimler Akademisi Arkeoloji Enstitüsü’nden araştırmacılar ile birlikte, bu verileri 3500 yıldan daha uzun bir süre önce çevrenin nasıl kullanıldığına dair bir model oluşturmak için kullandılar. 

Baş yazar Dr. Peter Jia, ‘’Bronz Çağı insanlarının çevrelerindeki kaynaklardan nasıl yararlandığına dair bu ayrıntılı model, Tarih Öncesi İpek Yolu’nun anlaşılmasına büyük ölçüde yardımcı oluyor.’’ diyor.

(Bronz Çağı Çobanları Düşünülenden Daha Az Göç Ediyordu)

‘’Örneğin, etnografik araştırmalarımız –yerel çobanlarla yapılan röportajlar– mevsimler boyunca belirli yerlerin neden seçildiğini ve hala tercih edildiğini açıkladı: erken ve geç otların varlığı, yaz dönemine uygun otlatma potansiyeli ve kışın kar örtüsünün olmaması.’’

‘’Arkeolojik araştırmalar ve kazıların sonuçlarıyla birlikte uydu görüntülerinin analizi, bu anekdotlara dayalı hesapları analiz etmemizi ve doğruluğunu kanıtlamamızı sağladı.”

Araştırmanın yazarlarından Profesör Alison Betts şunları ekledi, “Önceki arkeolojik kanıtlardan, Bronz Çağı çobanlarının Sincan bölgesindeki hayata nasıl adapte olduklarını ve yerleştikleri araziyi nasıl kullandıklarını belirlemek zordu. Artık insanların bir yerde kaldığı sezonu belirlemek için geçerli bir metodumuz var.’’ 

Bozkırdaki tehlikeler: Mevsimsel göç neden önemli?

Avrasya step/dağ bölgesi sert bir ortam. İnsanların, bu kurak bölgeye adaptasyon sağlaması, evcil hayvanların ortaya çıkmasıyla Bronz Çağı’nda gerçekleşti. Ama bugün hala, insanların geçim kaynakları için tehlikeli bir yer olmaya devam ediyor. Kışın çok fazla kar yağıyor ve hayvanlar yeterince yiyecek bulamıyorlar. Yerlilerin ‘beyaz felaket’ dediği kar nedeniyle yüzlerce canlı ölüyor. Çok az kar ise insanlar ve hayvanlar için yeterince su olmaması demek. Bu da ‘kara felaket’ olarak adlandırılıyor. Araziyi mevsimsel göç yoluyla yönetmek, hayvancılığa dayalı ekonomik sistemin hayatta kalması ve sürdürülebilmesi için çok önemli. 

Öncü metodoloji

Çalışmanın gücü, en son uydu teknolojisini etnografik ve arkeolojik saha çalışması ile birleştiren disiplinler arası yaklaşımında yatıyor.

Otlak alanlarındaki bitki örtüsü için büyüme döngüleri oluşturmak ve uydu görüntülerini kullanarak kar derinliğini tahmin etmek, araştırmacıların farklı mevsimlerde çobanlık için dağların farklı bölümlerinin uygunluğunu ortaya çıkarmalarına olanak tanıdı. Bu verileri yerel Moğol ve Kazak çobanlarının hesaplarıyla karşılaştırdıklarında, eşleştiklerini gördüler. 

Eş yazar Dr. Gino Caspari, “Arkeoloji, insanların geçmişte çevre ile nasıl etkileşimde olduklarına dair içgörü sağlayan birkaç alandan biri.’’ diyor. 

‘’Dünya çapında çevresel koşulların sertleşmesiyle, bu tarihi analiz etmek çok önemli. Bu çalışma, akademik disiplinleri birbirine bağlamamızı ve uluslararası işbirliği yapmamızı sağladı. Bizim çalışmamız buna çok iyi bir örnek.’’ 

University of Sydney. 4 Kasım 2020. 

Makale: Jia, P., Caspari, G., Betts, A., Mohamadi, B., Balz, T., Cong, D., … & Meng, Q. (2020). Seasonal movements of Bronze Age transhumant pastoralists in western Xinjiang. Plos one, 15(11), e0240739.