Top Oynayan Mayaları Gösteren 1300 Yıllık Levhalar Bulundu

Belize’de bulunan 1300 yıllık iki taş levha, Mayaların ellerinde gösterişli sopa tutarken dokuz karışlık toplarla oynadığını gösteriyor.

1300 yıllık taş levhada elinde oyun için sopa tutan bir top oyuncusu görülüyor. F: Christophe Helmke

MS 700 yılından kalma taş levhalar, 2015 yılında Belize’deki Tipan Chen Uitz arkeolojik alanında keşfedildi. Ayrıca bu taş levhalar, Belize’de top oyuncularıyla ilgili bulunan ilk levhalar olma özelliğini taşıyor. Levhalara çizilen resimlerde, kısa ve tam hiyeroglif yazıları bulunuyor.

İlk levhada, duruşundan ve koruyucu kemerinden anlaşılabilen bir top oyuncusu resmedilmiş. Burada oyuncu, büyük ve yuvarlak bir top ile oynuyor. Sol elinde gösterişli bir sopa tutuyor.  Levhanın orijinalinin 1.4 metre genişliğinde ve 70 cm yüksekliğinde olduğu tahmin ediliyor fakat yaklaşık %10’u hala kayıp. Yapılan incelemelerde levhanın büyük bir kısmının kasıtlı olarak silindiği ortaya çıktı. Özellikle bir figürün üstü oldukça fazla bir şekilde oyulmuş.

Levhanın üstünde ayrıca “Dokuz karış top” yazması, oynanan topun çevresinin ölçüsünü gösteriyor. Başka yerde ise, oyuncuya “Waterscroll Ocelot” olarak alışılmadık bir takma ad verildiği görülüyor.

Daha küçük olan diğer levhada da aktif olarak oynayan bir figür yer alıyor. Yine, figürün yüzünün etrafındaki alan kazınmış durumda.

Antiquity dergisinde yayımlanan yeni araştırmaya göre, Maya kültüründe ve politikasında top oyunları oldukça önemli bir yer tutuyordu.

Araştırmanın baş yazarı Christopher Andres, “Bu levhaların bölgesel bağlamda ikonografik ve kabartma analizi, büyük ölçekli sosyo-politik ilişkilere yeni bakış açıları kazandırarak, top oyununun Mayalardaki makropolitik üyelik için önemli bir araç ve mekanizma olduğunu ortaya koyuyor.” diyor.

Elitlerin ve hükümdarların top oyunlarını oynadıkları biliniyor. F: Christophe Helmke

Bu top oyunu, sıradan Maya halkı için yasaktı. Genellikle soylular ve yerel yöneticiler oynarken betimleniyordu. Ayrıca yabancı ruhani liderler de oyun oynarken o dönemde sık sık resmediliyordu.

“Bu top oyunu panelleri, toprak sahiplerine ve top oyununa katılan yöneticilere yönelik, kamu gösterileri ile pekişen daha büyük bir bağlılık sistemini yansıtabilir.”

Bu panellerin daha fazla çalışılması ile, Maya tarihinin daha eski ve kötü kaydedilmiş unsurlarının sosyo-politik görünümlerini daha fazla aydınlatabileceği umuluyor.

Mexico City’de Azteklerin Törensel Top Oyunu Alanı Keşfedildi

Tarihteki En Önemli 10 Masa Oyunu

Mayaların 1,500 Yıl Boyunca Çocuk Kurban Ettiği Mağara Keşfedildi

IB Times. 21 Eylül 2017.

Makale: Christopher R. Andres, Christophe Helmke et all. 2017. Two Classic Maya ballplayer panels from Tipan Chen Uitz, Belize. Antiquity.