Payava Lahdi: Yurtdışındaki Eserlerimiz

Ksanthos Antik Kenti’nden 1884 yılında British Museum’a götürülen Payava Lahdi, MÖ 375-362 yıllarına tarihleniyor.

İki mezar odalı ve kabartmalarla bezeli MÖ 4. yüzyıl tarihli bu lahit, kentin görkemli yapıtlarından biri. Üzerinde kabartma figürlerin yanı sıra Likya yazıtları bulunan üçgen çatılı lahit, kireçtaşından yapılmış. Adı yazıtta geçen Payava, sadece bu lahitten biliniyor. Anıtın üzerindeki kabartmalar, Payava’nın hayatındaki çeşitli olayları sahneliyor.

Lahdin kuzey tarafında, genç bir sporcunun başına çelenk koyan bir adam; batı tarafında, görünüşe göre bir satrap veya vali olduğu anlaşılan oturan bir Pers, görevli figürler ve muhtemelen satrap Autophradates’in adının geçtiği bir yazıt bulunuyor. Güney tarafında, iki silahlı figür ve “Ad oğlu Payava…, A…rah’ın sekreteri, ırk olarak Likyalı..” diye başlayan bir yazıt; doğu tarafında ise süvari ve piyadelerin savaşı ve mezarın Payava tarafından yaptırıldığını kaydeden bir yazıt yer alıyor.

Lahdin kavisli çatısı, Likya’nın en sevilen kraliyet sembolü olan aslan başları ve atların başlarını farklı yönlere çevirmesiyle hayat bulan bir Yunan motifi olan, son sürat giden bir araba motifi içeriyor. Üçgen çatı uçlarında Pers bir çift oturuyor ve Ksanthos’taki Nereid Anıtı’nın alınlıklarından birinde bulunan benzer bir hanedan çiftine karşılık geliyor. Oturan bu figürlerin üzerindeki alınlıklarda, ölülerin geleneksel koruyucuları olan bir çift sfenks yer alıyor.

Lahdin en alt katı Türkiye’de bulunurken diğer üç katı günümüzde British Museum’da sergileniyor.