Patlamış Mısır Yaklaşık 7.000 Yıl Önce Nasıl Keşfedildi?

Bugün birçok kişi tarafından sevilen bazı yiyeceklerin, ilk olarak nasıl keşfedildiğini merak ediyor olabilirsiniz, mesela patlamış mısır.

İnsanların günümüzde sevilen bazı yiyecekleri ilk olarak nasıl keşfettiklerini merak ediyor olabilirsiniz. Örneğin, manyok bitkisi dikkatlice birkaç adımda işlenmezse zehirlidir. Yoğurt, aslında bir süredir bekleyen ve bakterilerle kontamine olmuş eski süttür. Ve patlamış mısırın lezzetli, çıtır bir atıştırmalık olabileceği nasıl keşfedilmiş olabilir?

Bu tür yiyecek gizemlerini çözmek oldukça zor. Arkeoloji, geçmişte ne olduğunu anlamak için sağlam kalıntılara dayanır, özellikle de yazı kullanmayan topluluklar için. Ne yazık ki, geleneksel olarak kullanılan ahşap, hayvan materyalleri veya kumaştan yapılmış çoğu şey oldukça hızlı bozulur ve dolayısıyla arkeologlar bunları asla bulamaz.

Elimizde çömlek ve taş aletler gibi sert şeylerin bolca kanıtı var, fakat bir yemekten kalanlar gibi yumuşak şeyleri bulmak çok daha zor. Bazen çok kuru yerlerde korunmuş yumuşak şeyler bulursak şanslı sayılırız. Ayrıca, eşyalar yanarsa, çok daha uzun süre dayanabilir.

(İlgili: Mısırın Nasıl Evcilleştirildiğini Anlamak için Genler Karşılaştırıldı)

Neyse ki, mısırın bazı sert kısımları var, örneğin çekirdek kabuğu. Bunlar, patlamış mısır kasesinin dibinde dişlerinize takılan parçalar. Mısırın yenilebilir hale gelmesi için ısıtılması gerektiğinden, bazen yanar ve arkeologlar bu şekilde geçmişten kanıtlar bulabilir. En ilginç olanı ise, mısır da dahil olmak üzere bazı bitkilerin, binlerce yıl boyunca dayanabilen çok küçük, kaya benzeri parçacıklar olan fitolitler içermesi.

Bilim insanları mısırın ne kadar eski olduğunu oldukça iyi biliyorlar. Mısırın muhtemelen ilk olarak şu anda Meksika olan bölgede Amerikalı yerlileri tarafından tarıma alındığı biliniyor. Oradaki erken dönem çiftçiler, teosinte adlı bir tür ot olan mısırı evcilleştirdiler.

Tarım öncesinde, insanlar yabani teosinte bitkisini toplar ve tohumlarını yerlerdi. Bu tohumlar, ekmek veya makarnada bulunan bir karbonhidrat türü olan bol miktarda nişasta içerirdi. İnsanlar, en büyük tohumlara sahip teosinteleri seçer ve sonunda bu bitkiyi ayıklayıp ekmeye başlarlardı. Zamanla, yabani bitki, bugün mısır olarak adlandırdığımız şeye benzer bir hale geldi. Mısırı teosinteden ayırt etmek, daha büyük tanelere bakarak mümkün.

Meksika’daki kuru mağaralardan elde edilen kanıtlar, 9.000 yıl öncesine kadar mısır tarımı yapıldığını gösteriyor. Mısır tarımı buradan, Kuzey ve Güney Amerika’ya yayıldı.

Patlamış Mısır ve Korunmuş Gıdalar

İnsanların ne zaman patlamış mısır yapmaya başladığını belirlemek daha zor. Çoğu mısır türü ısıtıldığında patlasa da, en iyi patlamış mısırın yapıldığı özel bir tür var ve bu türe aslında “popcorn” deniyor. Bilim insanları, Peru’da 6.700 yıl öncesine ait bu tür “patlayan” mısırın yanmış çekirdeklerinin yanı sıra fitolitlerini de keşfettiler.

Patlayan mısır tanelerinin ilk kez tesadüfen keşfedildiği tahmin edilebilir. Mısırın bir kısmı muhtemelen pişirme ateşine düşmüştü ve yakınlarda kim varsa, bunun yemek hazırlamanın yeni ve kullanışlı bir yolu olduğunu anladı. Patlamış mısır uzun süre dayanıyordu ve yapımı kolaydı.

Eski patlamış mısırlar muhtemelen bugün sinemada yiyebileceğiniz atıştırmalıklara pek benzemiyordu. Muhtemelen tuz yoktu ve kesinlikle tereyağı da yoktu, çünkü Amerika kıtasında henüz süt sağacak inekler yoktu. Büyük olasılıkla sıcak servis edilmezdi ve muhtemelen günümüzde alışık olduğunuz versiyona kıyasla oldukça çiğnenmesi gereken bir yapıya sahipti.

Patlamış mısırın tam olarak neden veya nasıl icat edildiğini bilmek imkansız, fakat bunun, her çekirdeğin içindeki bozulmasını kolaylaştıracak az miktardaki suyu çıkararak, mısırdaki yenilebilir nişastayı korumanın akıllıca bir yolu olduğu tahmin edilebilir. Patlamış mısırı patlatan şey, çekirdek içindeki suyun ısınarak buhar olarak kaçması. Patlamış mısır daha sonra uzun süre dayanabilir. Bugün lezzetli bir atıştırmalık olarak gördüğünüz şey, muhtemelen yiyecekleri korumanın ve depolamanın kullanışlı bir yolu olarak başlamış olmalıydı.

The Conversation. Sean Rafferty. 1 Temmuz 2024.