Neandertaller Taş Bıçakları Karmaşık Bir Yapıştırıcı ile Tutuyordu

Neandertallerin yaptığı taş aletlerde bulunan bir tür karmaşık yapıştırıcı, soyu tükenmiş kuzenlerimizin zekasına dair yeni bilgiler veriyor.

Bilim insanları, Neandertallerin çok bileşenli bir yapıştırıcıyla bir arada tutulan taş aletler yaptığını keşfetti. Avrupa’daki karmaşık bir yapıştırıcının en eski kanıtı olan bulgular, Neandertallerin önceden düşünülenden daha yüksek düzeyde biliş ve kültürel gelişime sahip olduğunu gösteriyor.

Neandertallerin yaptığı taş aletlerde bulunan bir tür karmaşık yapıştırıcı, araştırmacılara bu soyu tükenmiş insan türünün zekasına dair yeni bilgiler kazandırdı. Bitüm ve aşı boyası karışımından yapılan çok bileşenli yapıştırıcı, Afrika’daki ilk Homo sapiensler tarafından kullanılan yapıştırıcıya benziyor; bu da eski kuzenlerimizin kendi atalarımızla benzer düzeyde bilişe sahip olabileceğini gösteriyor.

(İlgili: Neandertaller Damıtma Yöntemiyle Yapıştırıcı Üretmiş)

Erken modern insanlar gibi Neandertallerin de taş bıçakları ahşap saplara tutturmak için huş ağacı ziftini bir tür yapıştırıcı olarak kullandıkları biliniyor. Ancak şimdiye kadar aşı boyası içeren daha rafine karışımlar yalnızca kendi türümüze atfediliyordu.

Ancak bu anlatı, adını büyük ölçüde Orta Paleolitik Neandertallerle ilişkilendirilen Mousterian teknolojik kompleksine veren, Fransa’daki Le Moustier bölgesinde bulunan 40.000 yıllık taş aletlerin yeni bir analizi sayesinde değişti.

Neandertallerin yaptığı beş alet üzerindeki renkli kalıntıların kimyasal analizleri, hem goetit aşı boyası hem de ham petrolün bir bileşeni olan bitümün izlerini ortaya çıkardı.

Çalışmanın yazarı Patrick Schmidt, “Aşı boyası içeriğinin yüzde 50’den fazla olmasına çok şaşırdık. Bunun nedeni, havayla kurutulmuş bitümün değiştirilmeden yapıştırıcı olarak kullanılabilmesi, ancak bu kadar büyük oranlarda aşı boyası eklendiğinde yapışkan özelliklerini kaybetmesi.” diyor.

Araştırmacılar bu nedenle söz konusu karışımın bıçaklara saplara sabitlemek için uygun olmadığı ancak farklı bir işleve sahip olabileceği sonucuna vardı. Örneğin, Afrika’daki Homo sapiensler arasında aşı boyası içeren yapıştırıcılar bazen taş aletlerin tutacağı olarak kullanılıyordu; sap ihtiyacını ortadan kaldırıyor ve alet ile kullanıcının eli arasında doğrudan temas noktası görevi görüyordu.

Bu özel karışımın Le Moustier Neandertalleri tarafından nasıl kullanılmış olabileceğini araştırmak için çalışmanın yazarları, taş aletler ve eski yapıştırıcıların farklı formülasyonlarını kullanarak kendi deneylerini gerçekleştirdiler. Saf bitümden yapılmış kulpları kullanırken, maddenin “elden çıkarılması zor yapışkan lekeler” bıraktığını buldular.

Ancak yüzde 55 oranında goetit aşı boyası içeren karışımlar daha katı bir his veriyor ve dokunulduğunda yapışkan olmuyordu.

Böyle bir maddeyi tutarken kullanan kişinin ellerine hiçbir bitüm yapışmıyordu. Bu nedenle, yüksek aşı boyası oranlarının taze bitümle karıştırılması, bu tür kompozit aletler için bir avantaj sunuyordu.

Çalışmanın yazarları bu bulgulara dayanarak,Neandertallerin bu karışımı, taş bir aleti kavramalarını kolaylaştıracak kadar yapışkan olduğu, ancak ellerine yapışacak kadar yapışkan olmadığı için kullandıkları sonucuna varıyor. Bu nedenle kavrama olarak kullanmak için mükemmel bir malzemeydi.

Çalışmanın yazarlarından Radu Iovita, “Şaşırtıcı derecede iyi korunmuş bu aletler, Afrika’daki erken modern insanlar tarafından yapılan alet örneklerine genel olarak benzeyen bir teknik çözüm sergiliyor, ancak tam tarif, el aletleri için kulp üretimi olan Neandertal ‘tasarımını’ yansıtıyor.” diyor.

Le Moustier’e en yakın bitüm kaynağının yaklaşık 200 kilometre güneydeki bir petrol sahası olduğu, aşı boyasının ise Le Moustier’ın yaklaşık 50 kilometre kuzeyindeki bir goetit çıkıntısından toplandığı düşünüldüğünde bu yenilik daha da etkileyici hale geliyor.

Araştırmanın yazarlarına göre, bu iki bileşenin belirli bir amaç için bir araya getirilmesi, ileriye yönelik planlama ve hayal gücü gibi bilişsel süreçleri ima ediyor.

“Bileşik yapıştırıcılar, günümüzde hala aktif olan modern bilişsel süreçlerin ilk ifadeleri arasında sayılıyor. Çalışmamızın gösterdiği şey, Afrika’daki erken Homo sapiens’lerin ve Avrupa’daki Neandertallerin benzer düşünce kalıplarına sahip olduğu yönünde”

IFL Science. 21 Şubat 2024.

Makale: Patrick Schmidt. (2024). Ochre-based compound adhesives at the Mousterian type-site document complex cognition and high investment. Science Advances.